Ośrodek Rozwoju Edukacji

W dniach 24–25 września odbyła się międzynarodowa konferencja „Budowanie koalicji międzysektorowej na rzecz wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny”. W programie pierwszego dnia spotkania znalazło się wiele ciekawych wystąpień i prezentacji, których tematem przewodnim było wspomaganie rozwoju dziecka oraz zaprezentowanie nowego międzyresortowego modelu wczesnego wsparcia dziecka i rodziny. Prezentowane zagadnienia były niezwykle istotne w odniesieniu do działań projektowanych w Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW) i zostaną wykorzystane w dalszych pracach koncepcyjnych.

W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele różnych instytucji, biorących czynny udział w działaniach w tym obszarze: Kierownictwo Ministerstwa Edukacji Narodowej, przedstawiciele resortów zdrowia, rodziny, pracy i Komisji Europejskiej, a także naukowcy, badacze, nauczyciele, samorządowcy i rodzice.

Podczas konferencji główny nacisk został położony na prezentację rozwiązań w zakresie wczesnego wspomagania, które odchodzą od instytucjonalnego wsparcia na rzecz podejmowania wspólnych działań oraz konsolidacji zasobów dostępnych w różnych resortach, takich jak oświata, służba zdrowia czy opieka społeczna.

W wystąpieniach dominowały tematy związane z planowanymi i podejmowanymi działaniami w obszarze wsparcia małego dziecka i jego rodziny – zarówno przez instytucje krajowe, jak i struktury Unii Europejskiej. Uczestnikom konferencji przybliżono działania już realizowane w różnych sektorach, jak również planowane do podjęcia w przyszłości. Przedstawiono propozycje rozwiązań pozwalających na budowanie zintegrowanego systemu wsparcia.

Dużo uwagi poświęcono także polityce deinstytucjonalnej, czyli odejściu od działań podejmowanych przez instytucję na rzecz wsparcia środowiskowego. Konferencja pokazała, że mamy oferty przygotowane przez poszczególne instytucje, brakuje natomiast współpracy między nimi oraz konsolidacji tych działań.

W ramach projektu „Opracowanie modelu funkcjonowania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą” dokładamy wszelkich starań w zakresie budowania lokalnych płaszczyzn wsparcia. Zgodnie z założeniami projektu mają one integrować wspólne działania różnych środowisk oraz wspierać kompetencje kadr edukacyjnych i promować ideę edukacji włączającej.

O kompleksowym podejściu do wdrażania edukacji włączającej mówiła Elżbieta Neroj, radca generalny w Departamencie Wychowania i Kształcenia Integracyjnego MEN, która przedstawiła założenia edukacji dla wszystkich. Przybliżyła ich skoncentrowany na dziecku i rodzinie charakter, a także podkreśliła rolę profilaktyki i wczesnej pomocy, dostępu do specjalistów, zróżnicowania potrzeb edukacyjnych, włączania i efektywnych metod nauczania, dostępności architektonicznej, wyposażenia czy wreszcie dostępności informacji. Założenia międzyresortowego modelu wczesnego wspomagania rozwoju (WWR) opierają się m.in. na skoordynowanym wsparciu, zintegrowaniu instrumentów wsparcia, wdrożeniu oceny funkcjonalnej oraz koordynacji działań na poziomie powiatu.

Drugi dzień konferencji miał charakter warsztatowy. Rozpoczęły go dwa wystąpienia prezentujące doświadczenia z realizacji programu „Za życiem” oraz przedstawiające „Model bielański” jako skoordynowaną międzysektorową pomoc dla dzieci i rodziny na poziomie lokalnym. Przedstawione praktyczne przykłady działań były zaczynem do debaty w panelu dyskusyjnym.

Podczas warsztatów uczestnicy wspólnie analizowali sposoby wdrażania rozwiązań międzysektorowych w perspektywie administracji centralnej, samorządu i praktyków. Stworzono przestrzeń do wyrażania opinii na temat zaproponowanych założeń i kierunków nowego modelu WWR, a także omówiono zasoby istniejące w poszczególnych sektorach i umożliwiające wdrożenie tego modelu. Zostały zdefiniowane także bariery hamujące wdrażanie rozwiązań, jak również sposoby ich niwelowania i wypracowywania skutecznych rozwiązań, przede wszystkim z wykorzystaniem lokalnych zasobów i obecnych warunków legislacyjnych.

Z perspektywy działań projektu SCWEW istotne były wnioski i rekomendacje wynikające z zaprezentowanego modelu WWR, które należy uwzględnić w projekcie.

• W ramach podejmowanych i realizowanych przez SCWEW działań pożądane byłoby zadbanie o współpracę międzyresortową na rzecz wsparcia dziecka i rodziny, która umożliwi podnoszenie jakości udzielanego wsparcia.
• Istnieje także potrzeba uwzględnienia współpracy SCWEW z planowanym w przyszłości CDR (Centrum Dziecka i Rodziny) w ujęciu szerszym niż tylko podejmowanie wspólnych działań w ramach wsparcia zespołów WWR.
• Zasadne jest także budowanie bazy informacyjnej przedszkoli i szkół włączających w celu zapewnienia tranzycji dzieci objętych WWR do szkół mogących zagwarantować pełne wsparcie. SCWEW powinien również promować przedszkola i szkoły włączające.
• Należy uwzględnić w projekcie przygotowanie kadry SCWEW do wsparcia zespołów WWR w realizacji wspomagania rozwoju dziecka, w szczególności zaś wsparcia całej rodziny (Model skoncentrowany na rodzinie), a także podejmować ścisłą współpracę z pozostałymi projektami dedykowanymi wsparciu dzieci, uczniów oraz edukacji włączającej. Pozwoli to na uwspólnienie działań podejmowanych w poszczególnych projektach.
• Istotne jest także wykorzystanie opracowanych standardów WWR do projektowania i planowania praktycznego wsparcia kadry zespołów WWR przez SCWEW. W odniesieniu do programów szkoleń dla kadry SCWEW ważne jest uwzględnienie obszaru poświęconego zagadnieniu oceny funkcjonalnej.

Konferencja była ważnym i inspirującym wydarzeniem w środowisku edukacyjnym, mającym na względzie dbanie o wysoką jakość wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi oraz ich dalszy rozwój na etapie edukacji szkolnej. Pokazała, jak istotne jest realizowanie działań podejmowanych we współpracy z innymi resortami. Wspólne szerokie działania na rzecz dzieci i rodziny, z uwzględnieniem doświadczeń środowiskowych, mogą wpłynąć na skuteczne wdrażanie nowych rozwiązań.