Ośrodek Rozwoju Edukacji

Do pierwszej edycji nagrody Przewroty, ustanowionej przez Centrum Nauki Kopernik, napłynęło aż 366 zgłoszeń z całej Polski! Laureatów poznamy podczas uroczystej gali 24 maja

Przewroty to nagroda przyznawana nowatorskim inicjatywom edukacyjnym, realizowanym w całym kraju. Współczesna edukacja jest całym ekosystemem, obejmującym szerokie i różnorodne spektrum środowisk edukacyjnych. Jego częścią jest system oświatowy, wraz z formalną metodologią i narzędziami, a także cała gama działań nieformalnych.

– Wiemy, że w różnych zakątkach kraju realizowane są różnorodne działania edukacyjne. Chcemy je poznać i docenić, by stały się inspiracją dla innych. Liczymy też na to, że nagroda Przewroty skłoni środowisko, które pragnie rozwoju nowoczesnych metod i form uczenia się, do podjęcia dyskusji  o kształcie edukacji, do szukania odpowiedzi na pytanie, jakiego przewrotu potrzebuje dziś edukacja, by najlepiej odpowiadać na wyzwania przyszłości – mówi Robert Firmhofer, dyrektor naczelny Centrum Nauki Kopernik, przewodniczący kapituły honorowej nagrody.

– Potrzebujemy radykalnej zmiany myślenia o tym, czym jest wiedza i jak przebiega owocne uczenie się oraz przykładów działań stanowiących inspirację dla tej zmiany i redukujących lęk przed nią, jaki mogą odczuwać ludzie, którzy czują potrzebę zmiany, ale boją się jej skutków. To pokazuje znaczenie inicjatywy Centrum Nauki Kopernik jaką jest nagroda Przewroty – podkreśla prof. Dorota Klus-Stańska, członkini kapituły.

Nazwa nagrody nawiązuje do odkrycia przez Mikołaja Kopernika heliocentrycznej budowy Układu Słonecznego, co doprowadziło nie tylko do przewrotu w astronomii, ale też zapoczątkowało zmianę sposobu myślenia o świecie i miejscu, w jakim znajduje się człowiek. Nieco ponad 100 lat temu John Dewey postulował przewrót kopernikański w edukacji. Porównywał dziecko do Słońca, wokół którego powinny krążyć poczynania wychowawcze. Do nagrody Przewroty można było zgłaszać inicjatywy tworzone z myślą o dzieciach i o dorosłych, prowadzone w szkole i w domu, w świecie wirtualnymi rzeczywistym, w społeczności lokalnej lub w całej Polsce.

Spośród 366 kandydatów kapituła wewnętrzna nagrody wyłoniła 10 finalistów – twórców 5 projektów lokalnych i 5 projektów ogólnopolskich. Spektrum tematów było niesłychanie szerokie, a zgłoszenia napłynęły zarówno z wielkich miast, jak i z małych miasteczek i wsi. Wśród nich były zarówno projekty realizowane indywidualnie, jak i inicjatywy przygotowane przez całe zespoły i duże instytucje.

Projekty ogólnopolskie

1. Akademia Fact-checkingu(Stowarzyszenie Demagog). Warszawa.
   Projekt pokazuje, jak wyszukiwać i weryfikować informacje, jak oceniać wiarygodność źródeł, jak korzystać z użytecznych narzędzi online oraz walczyć z fake newsami.
2. Dom Spokojnej Młodości. Warszawa.
   Inicjatywa promuje ideę edukacji rówieśniczej wśród młodzieży. Każdy może wybrać gotowy scenariusz lekcji i zrealizować go podczas lekcji.
3. Dopamina (Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę). Warszawa.
   Krótkometrażowy film, stworzony przez młodzież dla młodzieży, poruszający problem dobrostanu psychicznego, stosujący inkluzywną narrację.
4. Instytut Dobrej Śmierci. Warszawa.
   Przestrzeń dialogu i edukacji o umieraniu, śmierci i żałobie. Inicjatywa proponuje szkolenia, spotkania oraz warsztaty.
5. Leśna Banda. Brodnica.
   Cykl spotkań na łonie natury, podczas których dzieci pod opieką wychowawców biorą udział w warsztatach przyrodniczo-surwiwalowych.

Projekty lokalne

1. Badanie właściwości fizyko-chemicznych ziemi piotrkowskiej (Uczniowskie Koło Naukowe „Purpurowe Dymy”). Piotrków Trybunalski. Projekt zorganizowany przez uczniów w ramach zajęć szkolnych. Przedmiotem badawczym jest najbliższe otoczenie – rzeka, gleba, natura.
2. Laboratoria Miejskie (Fundacja Na miejscu). Warszawa. Cykl działań związanych z tematyką współczesnych miast (m.in. z klimatem, mobilnością czy jakością powietrza), który angażuje dzieci do zmian postaw dorosłych.
3. Oświatowe Centrum Nauki i Techniki. Wodzisław. Multidyscyplinarne pracownie naukowe i artystyczne dla dzieci i młodzieży, z których korzystają lokalne szkoły.
4. SzkoUA – Warszawska Szkoła Ukraińska (Klub Inteligencji Katolickiej, Fundacja „Ukraiński Dom”). Warszawa. Placówka, która wspiera uczniów z Ukrainy w nauce szkolnej z myślą o jakości edukacji, integracji i przyszłości dzieci uchodźczych.
5. 3LAB Pracownia Innowacji – III Liceum Ogólnokształcące. Gdynia. Platforma społecznościowa w realnym świecie. Wspólnota dzieląca się wiedzą oraz pomagająca młodzieży szkolnej w twórczej realizacji własnych pomysłów badawczych, edukacyjnych i społecznych.

Więcej informacji o finalistach

Laureaci nagrody Przewroty zostaną ogłoszeni podczas uroczystej gali w Centrum Nauki Kopernik. Kapituła honorowa nagrody wybierze 1 projekt ogólnopolski i 1 lokalny.

W skład kapituły honorowej wchodzą:

1. Robert Firmhofer – założyciel i dyrektor naczelny Centrum Nauki Kopernik.
2. Agnieszka Graclik – zoolożka, edukatorka, popularyzatorka nauki (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu).
3. Sławomir Kasprzak – dyrektor Zespołu Szkół Licealnych i Technicznych nr 1 w Warszawie (w tym najlepszego technikum w kraju wedle rankingu „Perspektywy” 2019-2021 i 2023).
4. zw. dr hab. Dorota Klus-Stańska – kierownik Zakładu Badań nad Dzieciństwem i Szkołą na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.
5. Jacek Łęgiewicz – dyrektor ds. korporacyjnych w Samsung Polska (partner strategiczny CNK).
6. Joanna Rajkowska – artystka znana przede wszystkim z instalacji tworzonych w przestrzeni publicznej.
7. Michał Senk – dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II.
8. dr Jędrzej Witkowski – prezes zarządu Centrum Edukacji Obywatelskiej największej polskiej organizacji pozarządowej działającej w obszarze edukacji.
9. Weronika Zielińska – uczennica, działaczka społeczna IX LO im. Hoffmanowej w Warszawie. Wiceprzewodnicząca Młodzieżowej Rady m.st. Warszawy