10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego. Światowa Federacja Zdrowia Psychicznego ustanowiła to święto, aby zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia:
- dbania o zdrowie psychiczne,
- przeciwdziałania stygmatyzacji osób cierpiących na choroby psychiczne,
- potrzebę zmian w regulacjach prawnych,
- potrzebę zmian w opiece medycznej osobom z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzinom,
- promocję zdrowia psychicznego.
Hasłem tegorocznych obchodów Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego jest „Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie samobójstwom”.
Dr. Alberto Trimboli, przewodniczący World Federation for Mental Health (WFMH) Trimboli podkreśla w 2019 roku, że samobójstwu można zapobiec oraz można go uniknąć, dlatego wszystkie nasze działania, także w zakresie prawnych rozwiązań powinny koncentrować się na zapobieganiu samobójstwom.
Przedstawicielka Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organisation) dr. Devora Kestel w swoim wystąpieniu z okazji tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego przypominała, że co 40 sekund ktoś traci swoje życie z powodu samobójstwa. Oznacza to, że rocznie 800 000 ludzi na całym świecie skutecznie odbiera sobie życie [2]. Niepokojący jest także mechanizm, gdy kolejna próba samobójcza ułatwia dokonanie następnej, być może już ostatniej. Dr. Kestel przypomina nam, abyśmy dobrze wypełniali nasze role: znajomych, rodziców, nauczycieli, sąsiadów czy przyjaciół i reagowali, kiedy osoby w naszym otoczeniu są w trudnej sytuacji i potrzebują bliskości i reakcji drugiego człowieka.
Obecnie samobójstwa są drugim powodem śmierci młodych osób pomiędzy 15 a 29 rokiem życia na całym świecie. O zapobieganiu samobójstwom i rozpowszechnianiu zagadnień suicydologii pisaliśmy na stronach ORE.
Człowiek w dobrostanie psychicznym dużo łatwiej radzi sobie z trudnymi sytuacjami, z ograniczeniami zewnętrznymi i ma większą motywację do samorozwoju.
WHO szacuje, że co czwarta osoba doświadczy problemów ze zdrowiem psychicznym i połowa z nich pojawi się przed okresem adolescencji. Promocja zdrowia psychicznego powinna być kierowana do dorosłych, młodzieży i dzieci.
Ośrodek Rozwoju Edukacji realizuje od wielu lat program Przedszkole / Szkoła Promujące Zdrowie (skierowany do przedszkoli, szkół wszystkich poziomów) z uwzględnieniem edukacji włączającej. Placówki oświatowe biorące udział w programie diagnozują i wspierają tworzenie pozytywnego i otwartego na społeczność klimatu, który jest warunkiem koniecznym dla stworzenia atmosfery i kultury przyjaznej i wzmacniającej dobre strony ucznia. Jako elementy istotne w edukacji dla zdrowia psychicznego opisywane są m.in.: rozwijanie zasobów psychologicznych i umiejętności życiowych pomocnych w dalszym rozwoju, w radzeniu sobie z trudnościami oraz korzystaniu ze wsparcia społecznego [3].
Potrzebę rozwijania tych umiejętności uzasadniają m. in. opublikowane w 2018 roku wyniki badaniach HBSC. W kolejnej edycji (po czterech latach) diagnozy stwierdzono coraz mniejszą łatwość w inicjowaniu rozmów przez polskich uczniów o sprawach, które młodzież naprawdę niepokoją. Wyniki wskazują także na wzrost poziomu odczuwalnego stresu przez uczniów szkół [4].
Pogorszyło się odczuwanie wsparcia społecznego, co szczególnie jest widoczne w grupie chłopców – wyniki te potwierdzają instytucje i organizacje zajmujące się problemem samobójstw, kierujące coraz więcej kampanii społecznych do mężczyzn. Działania nakierowane na zmianę sytuacji muszą być przede wszystkim przemyślane, zaplanowane, długofalowe i wykorzystujące w praktyce sprawdzoną teorię.
Działania skierowane na zapobieganie samobójstwom oraz promocję zdrowia psychicznego realizuje bardzo wiele osób każdego dnia, często nieświadomie. Ważne, aby miały one szansę na coraz większą popularyzację oraz istotny społecznie wymiar.
Zachęcamy do zapoznawania się z dostępnymi na stronie ORE materiałami, programami rekomendowanymi.
Materiały ORE:
- Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – materiały do pobrania
- Promocja zdrowia w szkole – materiały do pobrania
Strona systemu rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego
Materiały WHO i WFMH:
- Strona Światowej Federacji Zdrowia Psychicznego – informacje o Światowym Dniu Zdrowia Psychicznego
- Strona Światowej Organizacji Zdrowia – Dzień Zapobiegania Samobójstwom
- Strona Światowej Organizacji Zdrowia – Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego
Źródła:
- List od przewodniczącego Światowej Federacji Zdrowia Psychicznego
- Wystąpienie przedstawiciela WHO w sprawie Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego
- Woynarowska B. (red nauk.) (2017). Edukacja zdrowotna (s. 311-357). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA
- Mazur J., Małkowska-Szkutnik A. (red.). (2018). Zdrowie uczniów w 2018 roku na tle nowego modelu badań HBSC (32-58). Warszawa: Instytut Matki i Dziecka
