fot.ipn.gov.pl13 grudnia 2021 roku przypada 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. Tego dnia w 1981 r. władze Polskiej Ludowej wyprowadziły na ulicę wojsko i milicję. Już 12 grudnia władze komunistyczne rozpoczęły zatrzymywanie działaczy opozycji i „Solidarności”.
Jak podają źródła historyczne w czasie operacji policyjno-wojskowej użyto w sumie 70 tys. żołnierzy, 30 tys. milicjantów, 1750 czołgów, 1900 wozów bojowych i 9 tys. samochodów. Prawa obywatelskie zostały radykalnie ograniczone: zakazano zmian miejsca pobytu bez zezwolenia władz, łączność telefoniczna została przerwana, a następnie jawnie kontrolowana, korespondencja podlegała cenzurze, wprowadzono godzinę milicyjną. Przedstawicieli różnych grup zawodowych (nauczycieli, dziennikarzy, nauczycieli, urzędników, sędziów) poddano weryfikacji polityczno-ideologicznej.
Początkowo zostały zawieszone, a następnie rozwiązane wszystkie związki zawodowe, zdelegalizowano również część organizacji społecznych (m.in. Niezależne Zrzeszenie Studentów, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, Związek Artystów Scen Polskich, Związek Literatów Polskich). Szacuje się, że od grudnia 1981 r. do lipca 1983 r., czyli przez czas trwania stanu wojennego, w całym kraju mogło zginąć kilkadziesiąt osób, jednakże dokładna liczba osób, które poniosły śmierć, nie jest znana. Nieznana pozostaje również liczba osób, które straciły w tym okresie zdrowie na skutek prześladowań, bicia w trakcie śledztwa czy też podczas demonstracji ulicznych.
Wprowadzenie stanu wojennego spotkało się z krytyką Stanów Zjednoczonych oraz innych państw zachodnich. 23 grudnia 1981 r. Ronald Reagan wprowadził sankcje ekonomiczne wobec PRL, które objęły później również Związek Sowiecki. W ciągu następnych tygodni do sankcji ekonomicznych przeciwko Polsce przyłączyły się inne kraje zachodnie.
Zapal #ŚwiatłoWolności – akcja społeczna IPN
Zachęcamy wszystkie placówki oświatowe w Polsce i za granicą, uczelnie oraz inne instytucje związane z edukacją i nauką do włączenia się w akcję „Zapal Światło Wolności”. Znakiem pamięci o ofiarach brutalnej polityki władz PRL będą świece, które rozbłysną w oknach szkół, uczelni, urzędów i instytucji publicznych, a także domów i mieszkań w poniedziałek, 13 grudnia o symbolicznej godzinie 19:30. W ramach inicjatywy można zapalić także wirtualne światło wolności na stronie IPN.
„Dzieci stanu wojennego” – materiały dydaktyczne
„Dzieci stanu wojennego” to scenariusz zajęć przeznaczonych dla uczniów klasy VIII szkoły podstawowej. Materiał przygotowali eksperci z Instytutu Pamięci Narodowej. Uzupełnieniem konspektu są informacje zawarte w broszurze Materiały edukacyjne do wystawy elementarnej „Stan wojenny 1981–1983”.
„Światło wolności” – film animowany (w wersji polskojęzycznej)
„Światło wolności” – film animowany (w wersji anglojęzycznej)
Obchody 40. rocznicy wybuchu stanu wojennego
Z okazji 40. rocznicy wybuchu stanu wojennego IPN zorganizuje koncert nawiązujący do atmosfery lat 80. XX wieku. Będzie to muzyczna opowieść o jednym z najbardziej mrocznych okresów w historii PRL. W repertuarze znajdą się utwory oddające atmosferę tamtego okresu – pełną niepokoju, ale też walki o wolność.
Koncert będzie transmitowany na żywo w TVP 1 od godz. 20.15 oraz retransmitowany w TVP 2. Transmisje będzie dostępna także na kanale IPNtv oraz na profilu IPN na portalu Facebook.
Biuro Edukacji IPN przygotowuje również animację poświęconą stanowi wojennemu. Celem projektu jest pokazanie sprzeciwu społeczeństwa wobec próby zdławienia „Solidarności” oraz walki Polaków o wolność. Premiera animacji obędzie się 13 grudnia.
Więcej informacji o inicjatywach organizowanych z okazji 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego.
