Sprawozdanie z realizacji projektu realizowanego przez WSPE pn. Wspieranie Zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka przez liderów i upowszechnianie programu Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym.
Wydział Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE w okresie od czerwca 2012 r. do maja 2014 r. realizował projekt polegający na upowszechnianiu programu Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym.
Projekt składał się z dwóch komponentów:
- Szkolenia dla liderów ds. WWRD.
- Szkolenia regionalne prowadzone przez liderów ds. WWRD.
Ad.1
Szkolenia dla liderów odbyły się w trzech terminach, 19-22.06.2012 r. , 15-17.05.2013 r. oraz 19-20.05.2014r.
Celem I szkolenia było:
- zwiększanie kompetencji uczestników w zakresie udzielania pomocy systemowej w obszarze wczesnego wspomagania rozwoju dziecka w środowisku rodzinnym,
- doskonalenie umiejętności tworzenia Indywidualnego Programu Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka oraz ewaluacji tego programu.
- specyfika nauczania dorosłych,
- wieloprofilowe oddziaływanie terapeutyczne na dziecko z niepełnosprawnością sprzężoną we współpracy z rodziną,
- skuteczna współpraca zespołu WWRD z rodziną dziecka z niepełnosprawnością,
- realizacja WWRD w krajach UE,
- program INSITE realizowany w warunkach amerykańskich,
- metodyka pracy w terapii logopedycznej małego dziecka,
- umiejętności liderskie we wspieraniu Zespołu WWRD.
Celem II szkolenia było poszerzanie wiedzy i umiejętności liderów ds. WWRD w zakresie:
- planowania terapii małego dziecka z niepełnosprawnością,
- tworzenia warunków do skutecznej terapii dziecka z wadą słuchu.
Wykłady i warsztaty obejmowały następujące treści:
- organizacja procesu terapii w ramach Zespołu WWRD oraz warunków skutecznej terapii dziecka z wada słuchu,
- przykładowe rozwiązania dotyczące WWRD stosowane przez liderów w pracy,
- praktyczne wykorzystanie materiału dydaktycznego „Łączy nas autyzm”, w realizacji szkoleń realizowanych przez Poranie P-P dla szkół na temat pracy z uczniem z autyzmem.
Celem III szkolenia było:
- superwizyjny przegląd dokonań Liderów programu „WWRD w środowisku rodzinnym”;
- poznawanie nowych rozwiązań organizacyjnych i merytorycznych w pracy Zespołów WWRD;
- wymiana doświadczeń w realizacji szkoleń dotyczących upowszechniania ww. programu;
Warsztaty obejmowały prezentację rozwiązań organizacyjnych i merytorycznych w obszarze WWRD jako dobrych praktyk Liderów WWRD z woj. podlaskiego, lubelskiego i wielkopolskiego, a także nowatorskich projektów skutecznych w pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością z:
- Fundacji Aktywnej Rehabilitacji- projekt dotyczący kompleksowego wspomagania ucznia z niepełnosprawnością ruchową i jego rodziny;
- Model Viisa- zaprezentowany przez Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach;
- Projekt Gentle Teaching- przedstawiony przez Stowarzyszenie Ludzie ludziom z Chełmna.
Rekomendacją ogólną szkoleń jest wskazanie na potrzebę szukania systemowych rozwiązań tworzenia płaszczyzny porozumienia i współdziałania lekarzy i specjalistów Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych wydających opinię o WWRD, a następnie efektywnej współpracy członków Zespołu WWRD z rodziną dziecka na rzecz jak najwcześniejszego wspomagania jego rozwoju od momentu wykrycia dysfunkcji rozwojowych, co może wpłynąć w przyszłości na podniesienie efektywności jego edukacji.
W szkoleniach uczestniczyło :
- 59 osób +20 osób– I szkolenie (zrealizowane w dwóch edycjach),
- 30 osób – II szkolenie.
- 30 osób –III szkolenie
Uczestnikami szkoleń byli dyrektorzy i specjaliści z placówek oświatowych, w których powoływane są zespoły WWRD. Ich zadaniem było upowszechnienie w regionach zdobytej wiedzy oraz przesłanie
do WSPE- ORE sprawozdania, dotyczącego sposobu rozpropagowania programu „Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w środowisku
Ad.2
Szkolenia regionalne prowadzone przez liderów ds. WWRD trwały od czerwca 2012 r do maja 2014r.
Celem szkoleń było:
- poszerzenie wiedzy nauczycieli o WWRD oraz zaprezentowanie wymagań dotyczących organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dziecka,
- wyjaśnienie zasad i strategii konstruowania indywidualnych wieloprofilowych programów terapeutyczno-edukacyjno-rehabilitacyjnych oraz indywidualnych planów rozwoju dziecka,
- ukazanie znaczenia wczesnego wykrywania niepełnosprawności dziecka,
- wzbogacenie kompetencji specjalistów: pedagogów, psychologów, logopedów,
- przedstawienie idei funkcjonowania zespołów wczesnego wspomagania i współpracy instytucji w tym obszarze,
- zapoznanie uczestników z aspektami prawnymi dotyczącymi WWRD,
- prowadzenie dokumentacji WWRD,
- zaprezentowanie metod i form pracy z dzieckiem objętym WWRD,
- umacnianie rodziców w ich kompetencjach rodzicielskich i prawach do podejmowania wszelkich decyzji dotyczących przyszłości ich dzieci.
W czasie szkoleń omawiano następujące moduły tematyczne:
- planowanie i konstruowanie indywidualnych planów rozwoju dziecka oraz programów terapeutycznych,
- polskie prawo oświatowe w WWRD i odniesienia do praktyki,
- wsparcie rodziny w systemie WWRD,
- zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, rehabilitacyjnych i terapeutycznych,
- stymulowanie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością.
Uczestnikami szkoleń byli pracownicy pedagogiczni: poradni psychologiczno-pedagogicznych, przedszkoli, szkół, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, ośrodków doskonalenia nauczycieli, terapeuci i specjaliści – członkowie Zespołów WWRD oraz pracownicy kuratorium oświaty, służby zdrowia, DPS, MOPS, GOPS, PCPR, przedstawiciele wyższych uczelni (w tym również studenci) i rodzice dzieci objętych WWRD.
Liderzy przeprowadzili w roku 2012/13 na terenie całego kraju 135 spotkań, w których uczestniczyły 1784 osoby i w roku 2013/14 – 100 spotkań, w których uczestniczyło 1808 osób.
Razem w projekcie przeszkolono- 3592 osoby na terenie całego kraju.
Wnioski i rekomendacje dla systemu edukacji, wynikające z realizacji programu:
- Szkolenia w regionach obejmują coraz większą liczbę zainteresowanych oraz systematyzują dotychczasową wiedzę specjalistów i rodziców – są zaczątkiem budowania sieci współpracy z obszaru WWRD.
- Treści szkolenia wzmacniają przekonanie uczestników, że tylko zespołowe, systematyczne działania mogą przynieść oczekiwane efekty w terapii małego dziecka i wspierania jego rodziny.
- Rodzice dzieci objętych WWRD potrzebują większego specjalistycznego wsparcia, szczególnie w małych środowiskach – istnieje duża potrzeba szkoleń instruktażowych dla rodziców (przygotowanie członków zespołu WWRD do prowadzenia grup wsparcia, warsztatów dla rodziców, współpraca z fundacjami, stowarzyszeniami w tym zakresie).
- Włączenie do szkoleń z obszaru WWRD lekarzy pierwszego kontaktu.
- Przeprowadzenie akcji informacyjnej dla środowiska lekarzy i pielęgniarek, szczególnie w małych środowiskach.
- Opracowanie standardów postępowania lub procedur od chwili wykrycia symptomów nieprawidłowości w rozwoju dziecka do podjęcia działań terapeutycznych na podstawie opinii o wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka.
- Przeprowadzenie kampanii społecznej nastawionej na różnicowanie symptomów dotyczących nieprawidłowości w rozwoju dziecka, praktyczne wskazania diagnostyczne i rozwiązania w pracy z dzieckiem z konkretną niepełnosprawnością.
- Podczas kontynuacji programu w szkoleniach dla liderów WWRD warto przekazywać praktyczne wskazówki w pracy z dzieckiem z określoną niepełnosprawnością i jego rodziną, oraz najnowsze rozwiązania metodyczne i organizacyjne z zakresu WWRD.
- Uświadomienie specjalistom, nauczycielom i rodzicom, że tworzenie spójnego i dobrze współpracującego zespołu WWRD to podstawa sukcesu terapii dziecka i jego rodziny.
Program spotkał się z dużym zainteresowaniem środowiska edukacyjnego i przyczynił się do upowszechniania wiedzy na temat WWRD w środowisku rodzinnym.
Następnym etapem projektu będzie uczestnictwo liderów WWRD w konferencji organizowanej we wrześniu 2014r. przeznaczonej w szczególności dla uczestników z obszarów wiejskich nt. Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka początkiem efektywnej edukacji.
Opracowała: Jolanta Rafał-Łuniewska –nauczyciel konsultant WSPE ORE, koordynator projektu
Warszawa, czerwiec 2014r.
