Od 1 sierpnia 2010 r. placówki oświatowe mają ustawowy obowiązek opracowania i wdrożenia jednolitej procedury działań interwencyjnych, która zakłada m.in. stosowanie procedury „Niebieskie Karty”. Aktualnie przepisy te reguluje Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 424, 834).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” nakłada konkretne zadania także na instytucje systemu oświaty, dotyczące przeciwdziałania przemocy domowej. Głównym celem „Niebieskich Kart” jest usprawnienie pomocy oferowanej przez przedstawicieli różnych służb w środowisku lokalnym, ale też tworzenie warunków do systemowego, interdyscyplinarnego modelu pracy z rodziną.
W myśl nowych przepisów każda placówka oświatowa zobowiązana jest do uruchomienia procedury „Niebieskie Karty” w przypadku uzasadnionego podejrzenia o występowaniu zjawiska przemocy domowej w rodzinie ucznia. Należy zwrócić uwagę na to, że zgodnie z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej dziecko, które jest świadkiem przemocy (np. jego rodziców względem siebie), traktowane jest również jako osoba doświadczająca przemocy i również powinno zostać objęte procedurą „Niebieskie Karty”.
Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” następuje przez wypełnienie formularza NK-A. Po wypełnieniu formularza kartę należy niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu 5 dni, dostarczyć do Zespołu Interdyscyplinarnego. W ramach procedury w skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzi także przedstawiciel oświaty. Pozostałe jednostki wchodzące w skład Zespołu Interdyscyplinarnego to: jednostki organizacyjne pomocy społecznej, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, policja, ochrona zdrowia, organizacje pozarządowe i kuratorzy sądowi.
W sytuacji gdy przedstawiciel oświaty otrzyma (od wójta, burmistrza lub prezydenta) powołanie do prac w Zespole Interdyscyplinarnym, nie może odmówić, a następnie w ramach swoich obowiązków służbowych zobligowany jest uczestniczyć w posiedzeniach Zespołu.
W celu dokonania diagnozy sytuacji rodziny oraz wprowadzenia w życie ułożonego dla niej planu pomocy Zespół Interdyscyplinarny powołuje grupę diagnostyczno-pomocową. W jej skład wchodzi pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej oraz funkcjonariusz policji.
W skład grupy diagnostyczno-pomocowej mogą także wchodzić:
- pracownik socjalny specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej;
- asystent rodziny;
- nauczyciel wychowawca będący wychowawcą klasy lub nauczyciel znający sytuację domową małoletniego;
- osoby wykonujące zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna lub ratownik medyczny;
- przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
- pedagog, psycholog lub terapeuta będący przedstawicielem wyżej wymienionych podmiotów.
