Ośrodek Rozwoju Edukacji

Ośrodek Rozwoju Edukacji we współpracy z Departamentem Wychowania i Edukacji Włączającej Ministerstwa Edukacji i Nauki był pomysłodawcą i realizatorem cyklu konferencji oraz szkolenia, których tematyka koncentrowała się wokół „Projektowane zmiany oparte na modelu edukacji dla wszystkich” Powyższe działania poświęcone były omówieniu wypracowanych rozwiązań prawnych i finansowych opartych na modelu edukacji dla wszystkich.Konferencje oraz szkolenia miały charakter informacyjno-konsultacyjny i odbywały się w październiku i grudniu 2021 roku, a ich adresatami byli  pracownicy jednostek samorządu terytorialnego odpowiedzialni za realizację zadań oświatowych, poradni psychologiczno-pedagogicznych, placówek doskonalenia nauczycieli, uczelni, kuratoriów oświaty, nauczyciele i dyrektorzy szkół oraz placówek oświatowych.

Na temat proponowanych rozwiązań, głos zabierali przedstawiciele MEiN, oraz zaproszeni prelegenci, biorący dział w działaniach, związanych z przygotowywanymi zmianami, którzy w trakcie wykładów i zajęć warsztatowych omówili następujące zagadnienia:

• Przyczyny wprowadzanych zmian, ich zakresu oraz harmonogramu wdrażania;
• Projekty i działania, związane z planowanymi zmianami, w tym opracowania Modelu SCWEW oraz jego pilotażowego wdrożenia;
• Planowane sposoby finansowania działań, w tym przygotowanie kadr do realizacji zadań w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych;
• Zmiany zadań szkół i placówek specjalnych oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych;
• Integrację działań różnych instytucji i wprowadzania rozwiązań międzysektorowych, umożliwiających efektywne wykorzystanie zarówno zasobów, jak środków finansowych.

Jednym ze stałych punktów w programie konferencji były prezentacje działań SCWEW, w których realizowane jest pilotażowe wdrożenie Modelu SCWEW. Organy prowadzące deklarowały, że udział w konkursie grantowym był nawiązaniem do wcześniejszych działań w zakresie współpracy szkół specjalnych i ogólnodostępnych, wskazywał SCWEW jako szansę rozwoju środowiska lokalnego. Jako szanse wprowadzenia zmiany wskazywano:

• promocję placówki,
• możliwość sformalizowania już podejmowanych wcześniej działań,
• możliwość przećwiczenia zapowiadanej zmiany oraz poszerzenie palety działań dla środowiska lokalnego.

Uczestnicy wskazali również na trudności, ich zdaniem wiążą się one z:

• łączeniem działania szkoły specjalnej z działaniem SCWEW,
• ograniczoną liczbą specjalistów i ekspertów,
• nieufnością dla nowych propozycji,
• koniecznością podjęcia współpracy z PPP i PDN – łączenie zadań statutowych z projektem grantowym,
• myślenie w kategorii konkurencji, a nie współpracy.

W ramach prowadzonych działań podjęto dużo działań promocyjnych, związanych z edukacją włączającą (spoty, spotkania, rozmowy, artykuły w lokalnych gazetach, audycje radiowe, telewizyjne).

Podczas konferencji organizowanych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji głos zabierali:

Beata Jachimczak, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza – omówiła nowe zadania poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz placówek specjalnych, w tym:

• przedstawiła wyniki badań, które wskazują na niezbędność wprowadzania zmian w zakresie pomocy uczniom oraz przyczyny wymagające zmiany podejścia do szeroko rozumianej pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
• wskazywała także na opinie nauczycieli, którzy wyraźnie podkreślają, że mimo potrzebnych im kompetencji diagnozowania potrzeb i doboru metod pracy z grupami uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami potrzebują stałego wsparcia w rozwijaniu tych kompetencji;
• mamy już duży zasób, jak teraz z niego trzeba korzystać?

• jakość wsparcia psychologiczno-pedagogicznego jest nisko oceniana przez uczniów;
• dwa modele rozwoju: „pogotowie ratunkowe” oraz „animacja i wsparcie” – „pogotowie ratunkowe” to wsparcie rehabilitacyjno-kompensacyjne bez profilaktyki; „oddawanie dziecka do naprawy” bez analizy zasobów i barier środowiskowych, „animacja i wsparcie” to współpraca specjalisty ze środowiskiem, doradztwo i konsultacje (zamiast interwencji), w celu nauczenia środowiska samodzielnego radzenia sobie z problemami osoba otrzymująca wsparcie otrzymuje kompetencji wzmacniające w niej samodzielność;
• SCWEW ma przygotować szkołę do realizacji zadania, jakim jest wspieranie zróżnicowanej grupy uczniów; docelowo szkoła ma korzystać wsparcia ze SCWEW’u jak najrzadziej;
• kadra SCWEW będzie musiała przejść od pracy z uczniami do pracy z dorosłymi;
• współpraca SCWEW z PFRON – optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów i doświadczeń;

Agnieszka Pietryka ORE Specjalistyczne Centra Wsparcia Edukacji Włączającej – nowa instytucja w systemie oświaty, główne założenia modelu SCWEW:

• efekty dotychczasowych działań: opracowany Model SCWEW, który będzie weryfikowany w pilotażu, programy szkoleń dla liderów oraz kadry SCWEW;
• realizacja projektów ORE dotyczących SCWEW równolegle z projektem OWiT (Ośrodki Wsparcia i Testów) ze strony PFRON;
• w ramach projektu grantowego wyłoniono 13 JST i 3 NGO będą SCWEW; 109 szkół objętych wsparciem SCWEW; na razie SCWEW są w 11 województwach; działają od 1 lipca 2021 roku, planowane jest wyłonienie kolejnych SCWEW w ramach dodatkowego konkursu grantowego;
• w ramach dotychczasowych analiz prowadzonych działań SCWEW można już stwierdzić, że nie uda się przenieść działań szkół specjalnych 1:1 do szkół ogólnodostępnych, konieczne jest wypracowanie nowych metod pracy i to jest zadanie pilotażu;
• niezbędne jest połączenie z jednej strony wsparcie dziecka ze wsparciem dla nauczycieli, tak aby nauczyciele byli przygotowani na pracę w kolejnych latach, rozwijali swoje kompetencje;
• konieczna jest zmiana postawy szkoły, a nie tylko oczekiwanie na interwencję eksperta;
• biblioteki pedagogiczne i placówki doskonalenia nauczycieli oraz poradnie psychologiczno-pedagogiczne mimo podjętej współpracy w ramach grantu często dopiero poszukują swojego miejsca w realizacji zaproponowanych zadań w Modelu SCWEW, wskazują na potrzebę doprecyzowania zadań oraz sposobów ich finansowania;
• interesującym wnioskiem już na starcie projektów jest to, że rodzice wyrażają zainteresowanie inicjatywą, jaką jest SCWEW i oczekują wsparcia ze strony tej nowej instytucji;
• dobrym rozwiązaniem jest to, że w wielu projektach podpisano już porozumienia pomiędzy JST o wsparciu i wykorzystywaniu posiadanych zasobów w środowiskach lokalnych, a także regionalnym np. między powiatami.

Na stronie internetowej ORE dostępne są materiały dot. m. in. nowej roli szkół i placówek specjalnych.

Iza Lesińska ORE Specjalistyczne Centra Wsparcia Edukacji Włączającej – nowa instytucja w systemie oświaty, główne założenia modelu SCWEW:

• opracowanie Modelu SCWEW, który będzie weryfikowany w pilotażu, przygotowanie programów szkoleń dla liderów oraz kadry SCWEW oraz ich realizacja w formie online oraz stacjonarnej.
• realizacja projektów ORE dotyczących SCWEW równolegle z projektem OWiT (Ośrodki Wsparcia i Testów) ze strony PFRON.
• w ramach projektu grantowego wyłoniono 13 JST i 3 NGO będą SCWEW; 109 szkół objętych wsparciem SCWEW; na razie SCWEW są w 11 województwach; działają od 1 lipca 2021 roku/ 1 sierpnia oraz 1 listopada 2021 r.
• niezbędne całościowe przygotowanie środowiska edukacyjnego, w tym dzieci, nauczycieli oraz rodziców.
• wsparcie nauczycieli przedszkoli i szkół ogólnodostępnych pozwoli na podnoszenie jakości edukacji włączającej oraz na stałe podnoszenie kompetencji przez nauczycieli.
• istotne w idei funkcjonowania SCWEW jest odejście od incydentalnego wsparcia dla konkretnego dziecka na przejście do wypracowania systemu wsparcia nauczyciela oraz rodzica i dziecka.

Ponadto Model SCWEW został przedstawiony na szkoleniu „Edukacja włączająca – wybrane aspekty praktyczne” adresowany do osób zajmujących się edukacją włączającą w placówkach doskonalenia nauczycieli, poradniach psychologiczno-pedagogicznych oraz szkołach i placówkach systemu oświaty, ze szczególnym uwzględnieniem Liderów Edukacji Włączającej (LEW). Aspekt praktyczny edukacji włączającej – działania  Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW omówiła Iza Lesińska – kierownik realizowanego przez ORE projektu „Opracowanie modelu funkcjonowania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW)”.