13 grudnia przypada 36. rocznica wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Tego dnia w 1981 r. władze PRL przestraszone siłą „Solidarności” i presją ZSRR, by sprawy rozwiązać samodzielnie, wyprowadziły na ulicę wojsko i milicję. Na mocy dekretów Rady Państwa i rozporządzeń Rady Ministrów ograniczono podstawowe prawa obywatelskie. W nocy z 12 na 13 grudnia, zaczęły się internowania opozycji, wśród których byli czołowi działacze „Solidarności”, naukowcy, ludzie kultury i sztuki, nauczyciele.
Obywatelom zakazano zmian miejsca pobytu bez zezwolenia władz. Łączność telefoniczna została przerwana, a następnie jawnie ją kontrolowano. Korespondencja podlegała cenzurze. Wprowadzono godzinę milicyjną (początkowo od godz. 22.00 do 6.00, później od 23.00 do 5.00; zniesiono jej obowiązywanie w maju 1982 r.). Stosowano tryb doraźny w postępowaniu sądowym. Przedstawicieli wielu grup zawodowych (m.in. dziennikarzy, nauczycieli, urzędników administracji państwowej, sędziów) poddano weryfikacji polityczno-ideologicznej.
Zawieszono, a następnie rozwiązano wszystkie związki zawodowe, zdelegalizowano część organizacji społecznych (m.in. Niezależne Zrzeszenie Studentów, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, Związek Artystów Scen Polskich, Związek Literatów Polskich). Do zmilitaryzowanych zakładów pracy wprowadzono komisarzy wojskowych. Odmowę wykonania poleceń traktowano jako równoznaczną z dezercją i mogła być ona karana przez sądy wojskowe z zastosowaniem surowych wyroków – również kary śmierci. Od grudnia 1981 r. do lipca 1983 r., czyli przez czas trwania stanu wojennego, w całym kraju zginęło kilkadziesiąt osób.
O tych trudnych dla Polski wydarzeniach musimy pamiętać i wiedzę tę przekazywać młodszym pokoleniom.
Jak co roku Instytut Pamięci Narodowej (IPN) przygotował wiele wydarzeń w całym kraju, których celem jest przypomnienie dramatycznych skutków decyzji władz komunistycznych sprzed 36 lat. Poprzez kampanię społeczną „Zapal Światło Wolności” IPN pragnie uczcić wszystkie ofiary stanu wojennego.
Zachęcamy do skorzystania z zasobów Ośrodka Rozwoju Edukacji na platformie epodreczniki.pl i portalu scholaris.pl:
- Podręcznik obywatela – do przedmiotu wiedza o społeczeństwie;
- Galeria plakatów z okresu stanu wojennego − zasób zawiera plakaty z okresu stanu wojennego;
- Zakaz zgromadzeń − fragment dekretu o stanie wojennym zakazujący organizowania zgromadzeń bez zezwolenia władz;
- Obwieszczenie o zakazie zgromadzeń, wieców i manifestacji− skierowane do mieszkańców m.st. Warszawy i województwa przypomnienie o zakazie organizowania wieców i manifestacji.
