Ośrodek Rozwoju Edukacji

Program „Przedszkole i Szkoła Promujące Zdrowie” realizowany jest we wszystkich województwach poprzez wojewódzkie sieci, a w niektórych województwach funkcjonują również sieci rejonowe, powiatowe lub miejskie, utworzone w celu łatwiejszego koordynowania i skuteczniejszego wspierania pracy przedszkoli i szkół. Koordynacją realizacji programu w Polsce zajmuje się Ośrodek Rozwoju Edukacji. Upowszechnieniem programu w województwach zajmują się wojewódzcy i rejonowi koordynatorzy, są to nauczyciele konsultanci z placówek doskonalenia nauczycieli i wizytatorzy z kuratoriów oświaty lub koordynatorzy przedszkolni/szkolni. Lista koordynatorów wraz z danymi kontaktowymi znajduje się na stronie ORE Lista wojewódzkich i rejonowych koordynatorów programu

W 2021 r. Zespół do Spraw Promocji Zdrowia w Szkole Ośrodka Rozwoju Edukacji podjął różne działania, aby upowszechniać program:

• Rozdystrybuował wśród wojewódzkich koordynatorów programu drukowaną wersję poradników „Szkoła Promująca Zdrowie” Szkoła Promująca Zdrowie i „Szkoła Specjalna Promująca Zdrowie” Szkoła Specjalna Promująca Zdrowie
• Przygotował i udostępnił na platformie Moodle ORE szkolenie e-learningowe „Tworzenie i rozwój szkoły promującej zdrowie”. Celem szkolenia było zapoznanie uczestników z koncepcją programu oraz podniesienie ich kompetencji w zakresie tworzenia, planowania i ewaluacji działań w szkołach promujących zdrowie.
• Zorganizował spotkanie informacyjno-konsultacyjne on-line z wojewódzkimi koordynatorami programu „Wspieranie rozwoju i podnoszenie jakości pracy przedszkoli i szkół promujących zdrowie”. Celem spotkania było: doskonalenie kompetencji koordynatorów programu w zakresie jego realizacji, przekazanie informacji o realizacji programu „Szkoły dla Zdrowia w Europie” w krajach europejskich, wymiana doświadczeń oaz omówienie możliwości wdrożenia we wszystkich szkołach i placówkach oświatowych działań z zakresu promocji zdrowia.
• W zakładce Bank Dobrych Praktyk zostały zamieszczone doświadczenia Zespołu Szkół nr 6 im. Mikołaja Kopernika w Szczecinie z zakresu zdrowego żywienia i aktywności fizycznej Bank Dobrych Praktyk
• Zorganizował dwa posiedzenia Centralnej Kapituły Krajowego Certyfikatu Przedszkole Promujące Zdrowie i Krajowego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie oraz zarekomendował 38 szkól i przedszkoli do nadania tego certyfikatu. Na podstawie rekomendacji Centralnej Kapituły działającej przy Ośrodku Rozwoju Edukacji, Minister Edukacji i Nauki w 2021 r. przyznał to wyróżnienie 38 przedszkolom i szkołom Lista szkół i przedszkoli, które otrzymały Krajowy Certyfikat w 2021 roku

Valentina Todorovska-Sokołowska, krajowy koordynator programu w Polsce, w dniach 2–3 czerwca 2021 r. wzięła udział w telekonferencji Europejskiej Sieci Szkół dla Zdrowia w Europie (European Network of Schools for Health in Europe – SHE https://www.schoolsforhealth.org/). Celem konferencji była wymiana doświadczeń i dobrych praktyk ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży podczas pandemii COVID-19. Zwrócono uwagę na to, że pandemia ma negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie uczniów. Wzrosła liczba dzieci i młodzieży z problemami emocjonalnymi i behawioralnymi, wzrosło kompulsywne korzystanie z Internetu (wskazujące na ryzyko uzależnienia od Internetu), nastąpił znaczny wzrost problemów ze wzrokiem, dzieci częściej skarżą się na problemy somatyczne i ból (np. bóle głowy, bóle pleców), następuje wzrost liczby dzieci z nadwagą. Jesteśmy już świadkami nie tylko krótkoterminowych, ale długoterminowych skutków pandemii. Podkreślono, że gdy mówimy o zdrowiu psychicznym i dobrym samopoczuciu, trzeba mieć na uwadze to, że dotyczą one życia codziennego: w naszych rodzinach, w szkołach, miejscach pracy, wszędzie tam, gdzie pracujemy, uczymy się, mieszkamy. Szkoły są optymalnym miejscem dla promocji zdrowia psychicznego uczniów, ponieważ jest to jedyne miejsce, w którym można dotrzeć do wszystkich dzieci i młodzieży w społeczeństwie.

Przedszkola i szkoły promujące zdrowie tworzą warunki (fizyczne i społeczne) sprzyjające ochronie zdrowia oraz umożliwiają aktywne uczestnictwo społeczności szkolnej w działaniach na rzecz zdrowia. Wśród beneficjentów programu poza uczniami, można wymienić nauczycieli, pracowników niepedagogicznych oraz rodziców. Co roku szkoły i placówki w sieci podkreślają swoje sukcesy i korzyści z uczestnictwa w programie, ponieważ jego realizacja wzbogaca wiedzę uczestników o zdrowiu i zdrowym stylu życia oraz rozwija umiejętności niezbędne w życiu.

W roku 2021 program „Przedszkole i Szkoła Promujące Zdrowie” był realizowany ogółem w 3196 placówkach, w tym także w szkołach specjalnych. Poniżej lista przedszkoli i szkół promujących zdrowie w Polsce wg województw (stan na grudzień 2021 r.)

Województwo	Liczba przedszkoli i szkół w sieci w 2021 r.
Dolnośląskie	135
Kujawsko-pomorskie	22
Lubelskie	117
Lubuskie	155
Łódzkie	315
Małopolskie	340
Mazowieckie	129
Opolskie	137
Podkarpackie	481
Podlaskie	63
Pomorskie	332
Śląskie	456
Świętokrzyskie	122
warmińsko-mazurskie	98
Wielkopolskie	137
Zachodniopomorskie	157
RAZEM	3196

Pomimo trudności organizacyjnych wynikających z sytuacji epidemiologicznej, przedszkola i szkoły są zainteresowane składaniem wniosków o przyjęcie do Wojewódzkiej Sieci Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie i o nadanie Wojewódzkiego i Krajowego Certyfikatu.

W związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz ograniczeniem funkcjonowania jednostek systemu oświaty w 2021 r., zaplanowane szkolenia, konferencje i spotkania nie odbyły się w formule stacjonarnej. Większa cześć spotkań i konsultacji szkół i przedszkoli z wojewódzkimi i rejonowymi koordynatorami odbyła się zdalnie. Ze sprawozdań wojewódzkich koordynatorów wynika, że organizowali oni indywidualne i grupowe spotkania on-line, udzielali konsultacji telefonicznych i wyjaśnienia drogą e-mailową dyrektorom szkół i szkolnym koordynatorom m.in. zainteresowanym kandydowaniem do sieci wojewódzkiej w celu przekazania szczegółowych informacji, udzielenia wsparcia merytorycznego na różnych etapach realizacji programu oraz promowania zdrowego stylu życia.

Wojewódzcy koordynatorzy organizowali: spotkania dla rejonowych koordynatorów, spotkania wojewódzkiego zespołu wspierającego przedszkola i szkoły promujące zdrowie, spotkania informacyjno-konsultacyjne oraz warsztaty w ramach sieci współpracy i samodoskonalenia dla przedszkolnych i szkolnych koordynatorów ds. promocji zdrowia oraz spotkania upowszechniające dorobek szkół i przedszkoli. Organizowane były szkolenia e-learningowe, webinaria i telekonferencje z zakresu:

• Tworzenia przedszkoli i szkół promujących zdrowie
• Autoewaluacji działań z zakresu promocji zdrowia
• Diagnozowania i budowania planu działań szkół i przedszkoli promujących zdrowie
• Zdrowia psychicznego i fizycznego dzieci i młodzieży w czasie pandemii
• Wsparcia działań szkół w zakresie edukacji zdrowotnej
• Zdrowego stylu życia
• Wymiany doświadczeń, np. w województwie podkarpackim norwesko-polskie przykłady dobrych praktyk „Zdrowy styl życia, myślimy globalnie – działamy lokalnie”
• Roli dyrektora w rozwoju szkoły – współpraca szkoły z rodzicami i bezpieczeństwa uczniów w szkole
• Metod i technik wzmacniających zdrowie i odporność nauczycieli
• Doskonalenia zdrowia w różnych środowiskach życia i rozwoju człowieka.

W województwie opolskim została utworzona platforma edukacyjna Opolskiej Sieci Przedszkoli i Szkół Promujących Zdrowie pozwalająca m.in. na cyfrowy obieg dokumentacji w programie, systemowe i indywidualne wsparcie szkolnych koordynatorów.

Z uwagi na sytuację epidemiczną w 2021 r., wojewódzcy koordynatorzy zwracali uwagę na trudności i ograniczenia w realizacji programu. Ograniczone zostały możliwości realizacji zaplanowanych działań oraz możliwości bezpośredniego kontaktu z przedszkolnymi/szkolnymi koordynatorami i placówkami. Pomimo tego, wojewódzcy koordynatorzy podkreślają, że nowe szkoły i przedszkola dołączały do sieci szkół i przedszkoli promujących zdrowie, ubiegały się o nadanie certyfikatów oraz mimo trudności, kontynuowały pracę w programie.