Budowa skoordynowanego systemu pomocy specjalistycznej opartej na Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą

Budowa skoordynowanego systemu pomocy specjalistycznej opartej na Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą

29 lipca 2024

Materiały do pobrania

Przestrzeń adresowana do środowiska edukacyjnego, zainteresowanego koncepcją i funkcjonowaniem Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW). Zapraszamy do zapoznania się z publikacjami i materiałami filmowymi wypracowanymi w projekcie „Opracowanie modelu funkcjonowania SCWEW” oraz zweryfikowanymi przez 23. SCWEWy w ramach  realizacji projektu „Pilotażowe wdrożenie modelu SCWEW”.

Znajdziecie tu Państwo propozycje rozwiązań z zakresu pracy z grupą/klasą zróżnicowaną, realizacji specjalistycznego wsparcia przez SCWEW na rzecz nauczycieli i specjalistów w przedszkolach, szkołach ogólnodostępnych oraz wyniki ewaluacji działań SCWEW.

Model funkcjonowania SCWEW

Raporty – monitorowanie i ewaluacja SCWEW 

Publikacje

Materiały merytoryczne

Nagrania filmowe

Materiały graficzne

Materiały promocyjne

3 grudnia 2025

Konferencja „Szkoła dostępna dla wszystkich”

24 listopada w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbyła się konferencja podsumowująca projekt „Szkoła dostępna dla wszystkich”. Zadanie to jest realizowane przez Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy (IBE PIB) we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej (MEN) i United Nations Children’s Fund (UNICEF).

Podczas konferencji zaprezentowano rozwiązania koncepcyjne, wyniki badań, materiały praktyczne oraz programy wdrożeniowe, które mają wspierać szkoły w dostarczaniu najkorzystniejszego i skutecznego wsparcia edukacyjnego i specjalistycznego.

Najważniejsze zagadnienia, które wybrzmiały podczas spotkania:

  • Wzmocnienie roli doradców do spraw dostępności uczniów (DDU).
  • Budowanie regionalnych sieci współpracy, np. poprzez zapewnienie systematycznego doskonalenia zawodowego, mentoringu i superwizji.
  • Podnoszenie kompetencji specjalistów szkolnych.
  • Procesowe doskonalenie zawodowe: mentoring, superwizje, obserwacje koleżeńskie i zajęcia praktyczne zamiast krótkich szkoleń teoretycznych.
  • Wsparcie szkół w stosowaniu narzędzi diagnostycznych, takich jak: Kwestionariusz Szkolnej Oceny Funkcjonalnej (KSzOF), Skrining Rozwoju Małego Dziecka (SRMD), Kompleksowa Analiza Procesów Poznawczych (KAPP) i Objawy-Kompetencje-Cechy (OKC).
  • Kształtowanie kultury edukacji włączającej, opartej na współpracy i otwartości.
  • Wzmocnienie działań profilaktycznych i poprawiających dobrostan, w tym pomoc uczniom z doświadczeniem migracyjnym.
  • Koordynowanie sieci współpracy specjalistów, dyrektorów, DDU i nauczycieli oraz wymiana dobrych praktyk.
  • Ułatwianie dostępu do ogólnokrajowych zasobów, w tym materiałów zgromadzonych na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej (ZPE) i stronie wsparcie.gov.pl.
  • Potrzeba pracy metodą projektu edukacyjnego.
  • Planowanie pracy w oparciu o badania naukowe.
  • Kształcenie nauczycieli.

Powyższe zagadnienia wpisują się w zakres działań Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW). Placówki te mają kluczowe znaczenie dla trwałego wdrażania zmian zapoczątkowanych w projekcie „Szkoła dostępna dla wszystkich”. Ich rola polega na:

  • profesjonalnym wsparciu szkół,
  • integrowaniu działań różnych instytucji,
  • rozwijaniu praktyk opartych na współpracy,
  • wczesnej interwencji i trosce o dobrostan uczniów.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

2 grudnia 2025

Lotosy Edukacji dla dyrektorów szkół specjalnych województwa opolskiego

Nowoczesny budynek Zespołu Szkół Specjalnych im. Adama Mickiewicza w Namysłowie stał się 25 listopada br. miejscem spotkania osób oraz instytucji, do których kierujemy konkurs grantowy na utworzenie SCWEW. Gospodarzami konferencji „Szkoła dla wszystkich – skoordynowany system pomocy specjalistycznej oparty na Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą” byli opolska kurator oświaty Joanna Raźniewska i starosta namysłowski Artur Włodarczyk. Partnerem wydarzenia był Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie.

Konferencja miała na celu przedstawienie informacji dotyczących specjalistycznego wsparcia SCWEW oraz udziału opolskich szkół specjalnych w IV edycji konkursu grantowego.

Województwo opolskie to jeden z regionów, w których dotychczas nie zostało utworzone centrum, zarówno w pilotażu, jak i w rozstrzygniętych trzech edycjach konkursu grantowego. Dlatego udział w konferencji był dla nas wyzwaniem – wymagał zaprezentowania szczegółowych informacji o konkursie i działalności SCWEW oraz odpowiedzi na liczne pytania.

W programie wydarzenia znalazły się wystąpienia merytoryczne, prezentacja założeń konkursu oraz dyskusje, które momentami przeradzały się w trudny dialog z dyrektorami i przedstawicielami organów prowadzących szkoły specjalne.

Spotkanie rozpoczęła sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Izabela Ziętka, która często uczestniczy w naszych wydarzeniach dotyczących SCWEW. Minister po raz kolejny zapewniła, że budowanie systemu specjalistycznego wsparcia nie wiąże się z likwidacją szkół specjalnych ani poradni – bo takie pytania padały z sali.

O znaczeniu efektów naszego projektu dla budowania lepszej szkoły opowiedział dyrektor ORE Andrzej Suchenek. W swoim wystąpieniu podkreślił, że jako instytucja odpowiedzialna za rozwój edukacji kierujemy się hasłem „Budujemy mosty zamiast murów”.

Szczegóły dotyczące najbliższych działań związanych z realizacją konkursu grantowego przedstawiła kierownik projektu Agnieszka Pietryka. Mówiła także o potrzebie budowania sieci współpracy oraz wymiany doświadczeń zarówno między specjalnymi centrami w całej Polsce, jak i lokalnie – w środowiskach edukacyjnych, w których takie centra już funkcjonują.

Ważnym punktem konferencji było wystąpienie dyrektora Zespołu Placówek Specjalnych w Nysie dr. Jacka Tyczki, który jednoznacznie potwierdził, że szkoły specjalne nie tylko mają ogromny potencjał, ale w zasadzie już realizują wiele form wsparcia zbieżnych z modelem SCWEW.

Podobne spostrzeżenia znalazły się w prezentacji doświadczeń Zespołu Placówek Resocjalizacyjnych w Brzegu Dolnym, które przedstawiła dyrektor Beata Borowska-Podsiała, koordynator SCWEW utworzonego w powiecie wołowskim (2021–2023). Podkreśliła ona, że funkcjonowanie SCWEW w pilotażu było możliwe dzięki potencjałowi szkół specjalnych w tym powiecie oraz ścisłej współpracy dyrekcji tych placówek. Zapowiedziała, że planowane jest utworzenie SCWEW w powiecie wołowskim w najbliższej edycji konkursu grantowego. Dodała, że doświadczenia z funkcjonowania centrów są przekazywane w trakcie cyklu działań upowszechniających w IV regionie (województwo opolskie, śląskie, dolnośląskie i małopolskie). Zachęciła uczestników konferencji do udziału w organizowanych spotkaniach, podczas których dyrektorzy i organy prowadzące mogą w trakcie konsultacji doradczych przygotować się do opracowania i złożenia wniosków grantowych.

Kulminacyjnym momentem konferencji było wręczenie dyrektorom szkół specjalnych województwa opolskiego Lotosów Edukacji – wyróżnień potwierdzających ich ogromny potencjał i gotowość do utworzenia SCWEW. Dyplomy okolicznościowe i symboliczne kwiaty lotosu wręczyli wspólnie kurator Joanna Raźniewska i dyrektor ORE Andrzej Suchenek.

Mamy nadzieję, że w nowym roku do wielkiej SCWEW-owej rodziny dołączą obecni na spotkaniu przedstawiciele województwa opolskiego.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

2 grudnia 2025

Rola nauczyciela w szkole wspierającej rozwój ucznia

„Nauczanie to więcej niż praca – to sztuka budzenia w ludziach tego, co najlepsze” – słowa Williama Arthura Warda doskonale oddają istotę roli nauczyciela w procesie edukacyjnym. To właśnie on tworzy przestrzeń, w której uczniowie mogą odkrywać, pytać i rozwijać swoje talenty.

W świecie pełnym nowych wyzwań edukacyjnych nauczyciel nie tylko przekazuje wiedzę, lecz także kształtuje postawy, wspiera samodzielność ucznia i pomaga mu budować fundamenty kompetencji potrzebnych w dorosłym życiu.

Tak odpowiedzialna rola nie jest pozostawiona przypadkowi. Obowiązki nauczyciela zostały określone w przepisach prawa. W artykule 6 pkt 2 ustawy „Karta Nauczyciela” czytamy, że nauczyciel ma wspierać każdego ucznia w jego rozwoju. W praktyce oznacza to konieczność uważnej obserwacji uczniów, rozpoznawania ich mocnych stron i trudności, a także dobierania takich metod i form pracy, które realnie wspierają rozwój wychowanków.

Współczesna pedagogika podkreśla znaczenie prowadzenia zajęć zgodnie z metodyką uznaną przez nauki pedagogiczne. Nauczyciele powinni więc stosować strategie, które pozwalają uczniom na aktywność twórczą, eksperymentowanie, poszukiwanie rozwiązań, ale również popełnianie błędów. Takie podejście umożliwia rozwój kompetencji poznawczych, emocjonalnych i społecznych, co jest fundamentem edukacji holistycznej.

Podejmowanie działań opartych na rzetelnej diagnozie potrzeb uczniów, dobór metod pobudzających aktywność oraz budowanie przestrzeni wspierającej samodzielny rozwój wpisują się w nowoczesne rozumienie edukacji.

To właśnie takie zadania stanowią istotę pracy nauczyciela, a przy tym doskonale odzwierciedlają założenia modelu promowanego przez Specjalistyczne Centra Wspierające Edukację Włączającą (SCWEW). Współpraca ze specjalistami oraz konsekwentne kształtowanie środowiska sprzyjającego rozwojowi dzieci i młodzieży sprawiają, że edukacja staje się bardziej dostępna i skutecznie odpowiada na potrzeby wszystkich uczniów.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

2 grudnia 2025

Regiony mają moc

„Moc w regionach” to cykliczne wydarzenie organizowane przez Departament Funduszy Strukturalnych Ministerstwa Edukacji Narodowej i Departament Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.

W dniach 24–25 listopada br. już po raz piąty spotkali się przedstawiciele tych resortów, Ośrodka Rozwoju Edukacji, Instytutu Badań Edukacyjnych oraz urzędów marszałkowskich z całej Polski. Tematem przewodnim spotkania była perspektywa finansowa 2021–2027 w edukacji i uczeniu się przez całe życie.

„Wyzwania edukacji – jak współdziałać na poziomie centralnym i regionalnym w tworzeniu szkoły dostępnej dla każdego dziecka/ucznia – rodzica – nauczyciela. Specjalistyczne Centra Wspierające Edukację Włączającą” to tytuł wystąpienia ekspertek projektu ORE „Budowa skoordynowanego systemu pomocy specjalistycznej opartego na Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą” – Jolanty Nawrockiej i Justyny Ilczuk.

Prelegentki opowiedziały m.in. o formach wsparcia skierowanych do przedszkoli i szkół ogólnodostępnych oraz o konkursie grantowym jako drodze do utworzenia SCWEW. Podkreśliły rolę współpracy specjalistycznych centrów z partnerami – to przykład synergii w działaniu na rzecz jakości kształcenia. Zaprezentowały aktualną mapę sieci specjalistycznych centrów oraz wyzwania poszczególnych regionów związane z ich tworzeniem.

Odniosły się także do pytań, m.in. tych o liczbę SCWEW-ów w danym regionie. Zapewniły, że w każdym województwie może funkcjonować wiele specjalistycznych centrów.

Dyskusje uczestników spotkania potwierdziły znajomość idei sieci specjalistycznych centrów. Zebrani identyfikują się z ich działaniami, na bieżąco śledzą ich funkcjonowanie w poszczególnych województwach. Rozmowy dotyczyły m.in.:

  • zmian w wytycznych dotyczących monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów na lata 2021–2027;
  • rządowego programu wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży „Przyjazna szkoła” w latach 2025–2027;
  • sieci współpracy na rzecz edukacji włączającej i partnerach wspierających uczniów i nauczycieli.

Podkreślano, że działania te uwzględniają założenia edukacji włączającej. Podsumowano regionalne projekty realizowane m.in. w województwie pomorskim, wielkopolskim, śląskim i małopolskim.

Przedstawione tematy spotkały się z dużym zainteresowaniem uczestników konferencji, były kontynuowane podczas dyskusji i w przerwach spotkania. Wymiana doświadczeń i refleksji potwierdziła, że naszym wspólnym celem jest budowanie edukacji dostępnej dla wszystkich.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

2 grudnia 2025

Zakończenie I etapu działań 22 Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą

Specjalistyczne Centra Wspierające Edukację Włączającą (SCWEW) wyłonione w drugiej edycji konkursu grantowego zakończyły realizację I etapu działań projektowych. Trwał on od września do listopada 2025 r. W tym czasie 22 organy prowadzące powołały formalnie specjalistyczne centra, które tym samym dołączyły do 14 już istniejących. Każde z 22 centrów objęło wsparciem 5 przedszkoli i szkół ogólnodostępnych – razem 110 placówek w Polsce. Na ich rzecz przez V etapów, czyli 15 miesięcy, będzie realizowane specjalistyczne wsparcie.

Kluczowym zadaniem I etapu było zaprojektowanie wsparcia adekwatnie do zdiagnozowanych potrzeb przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Wykonanie tego zadania poprzedziła diagnoza wstępna, której wyniki były ważnym elementem wniosku grantowego. Kolejnym krokiem była pogłębiona diagnoza potrzeb przedszkoli i szkół objętych działaniami przez specjalistyczne centra.

Etap I to również konsultacje eksperckie, w których uczestniczyli dyrektorzy i koordynatorzy. Każdy zespół SCWEW zrealizował w I etapie 15 godzin konsultacji, co daje łącznie 330 godzin.

Każdy z 22 zespołów organizował spotkania eksperckie zespołu SCWEW z nauczycielami, specjalistami i pracownikami niepedagogicznymi z przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Zespoły SCWEW odbyły łącznie 110 godzin spotkań. W ich trakcie omówiono plany wsparcia przygotowane dla poszczególnych przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Ustalono też zasady współpracy i komunikacji między specjalistycznym centrum a nauczycielami, specjalistami i kadrą niepedagogiczną.

Działania SCWEW wyłonionych w I edycji konkursu grantowego trwają od 1 września 2025 r. do 30 listopada 2026 r.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

Ośrodek Rozwoju Edukacji realizuje projekty dofinansowane z funduszy europejskich w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój oraz Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa