Ośrodek Rozwoju Edukacji

Nowoczesny system edukacji opiera się w dużej mierze na zasadzie indywidualizacji nauczania. Ustawodawca w art. 44c Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: u.s.o.) wskazuje wyraźnie, że każdy nauczyciel, który ocenia osiągnięcia edukacyjne ucznia, ma obowiązek uwzględniać jego indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne. Przepis ten nadaje całemu procesowi kształcenia wymiar nie tylko dydaktyczny, lecz także aksjologiczny, ponieważ odwołuje się do konstytucyjnego prawa do nauki. Indywidualizacja oznacza więc prawny obowiązek szkoły, aby tworzyć warunki umożliwiające każdemu uczniowi osiąganie sukcesów edukacyjnych na miarę jego możliwości. Zgodnie z przywołanym artykułem szkoła i nauczyciele powinni organizować proces dydaktyczny w taki sposób, aby odzwierciedlał on indywidualne predyspozycje uczniów.

Indywidualizacja ma charakter wielowymiarowy. Obejmuje zarówno dostosowanie przestrzeni edukacyjnej, jak i wybór metod, form pracy oraz środków dydaktycznych. Istotne znaczenie ma także dostosowanie sposobów uczenia się, tempa i czasu pracy, poziomu trudności zadań oraz metod oceniania. Szczególnym elementem tego procesu jest obowiązek realizacji zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach. Indywidualizacja nie sprowadza się zatem do wyboru określonych technik dydaktycznych, lecz wymaga całościowych i zintegrowanych działań podejmowanych przez nauczycieli i specjalistów zatrudnionych w szkole.

Proces oceniania, zgodnie z art. 44c u.s.o., powinien – poza tradycyjnymi formami weryfikacji wiedzy – uwzględniać aktywność, kreatywność, samodzielność i umiejętność pracy zespołowej. Dzięki temu możliwe jest uchwycenie pełniejszego obrazu efektów pracy ucznia i jego indywidualnego potencjału. Indywidualizacja zyskuje szczególne znaczenie w zakresie przedmiotów o charakterze artystycznym oraz w wychowaniu fizycznym. W tych obszarach ustawodawca wskazuje, że ocenianiu podlegają przede wszystkim aktywność ucznia, podejmowanie przez niego prób wykonania zadań, zaangażowanie, wysiłek wkładany w realizację obowiązków i systematyczność. Ocena roczna nie może być więc prostym odzwierciedleniem poziomu sprawności czy talentu, ale powinna stanowić miernik pracy i rozwoju ucznia w granicach jego indywidualnych możliwości.

Podsumowując, w świetle art. 44c u.s.o. indywidualizacja jawi się jako jeden z filarów sprawiedliwego i efektywnego systemu edukacyjnego. Jej istotą nie jest wyrównywanie wszystkich różnic między uczniami, tylko stworzenie warunków, w których każdy uczeń może osiągać sukcesy na miarę własnych możliwości. W tym sensie indywidualizacja jest nie tylko obowiązkiem prawnym, lecz także gwarancją poszanowania podmiotowości ucznia. Szkoła, która właściwie wdraża tę zasadę, staje się miejscem, gdzie różnorodność jest traktowana jako wartość, a nie jako przeszkoda w procesie edukacji.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

W dniach 29 września – 3 października odbywa się ogólnopolska inicjatywa „Tydzień Budowania Relacji”, organizowana w ramach programu Ministerstwa Edukacji. Jej celem jest wzmocnienie relacji w społecznościach szkolnych, promowanie empatii, dialogu i wzajemnego szacunku między uczniami, nauczycielami oraz rodzicami.

Według raportu „Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023” aż 44% młodych osób doświadczyło przemocy psychicznej, 48% – fizycznej, a 79% zetknęło się z przemocą. Wyniki pokazują, jak ogromna jest potrzeba systematycznych działań wspierających dzieci i młodzież.

W trakcie tego tygodnia w szkołach i przedszkolach realizowane są różnorodne inicjatywy: warsztaty, zajęcia integracyjne, projekty edukacyjne i rozmowy, które wspierają budowanie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery.

• W przedszkolach hasło przewodnie brzmi: „budowanie relacji”.
• W szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i placówkach oświatowych główny nacisk położono na hasło: „przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej”.

Rola SCWEW

Specjalistyczne Centra Wspierające Edukację Włączającą (SCWEW) aktywnie włączają się w Tydzień Budowania Relacji. Ich działania koncentrują się na:

• wspieraniu przedszkoli i szkół w tworzeniu środowiska opartego na zrozumieniu i współpracy,
• wzmacnianiu kompetencji nauczycieli, specjalistów oraz rodziców w obszarze budowania relacji i przeciwdziałania przemocy,
• promowaniu empatii, dialogu i otwartości,
• organizowaniu warsztatów, konsultacji i spotkań, które sprzyjają integracji i wzajemnemu szacunkowi.

Dzięki zaangażowaniu SCWEW placówki edukacyjne zyskują dodatkowe wsparcie w rozwijaniu postaw opartych na współpracy i poszanowaniu drugiego człowieka.

Więcej informacji na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE

Edukacja dostępna to podejście, które zakłada, że każdy uczeń – niezależnie od swoich możliwości, potrzeb edukacyjnych czy sytuacji życiowej – ma prawo do równego dostępu do wiedzy i uczestniczenia w życiu społeczności szkolnej. W praktyce oznacza to dostosowanie materiałów i metod pracy, a także oceniania do potrzeb ucznia. W realizacji tego zadania pomóc może Zintegrowana Platforma Edukacyjna (ZPE), gdzie są opublikowane ciekawe materiały, takie jak:

• materiały dydaktyczne przygotowane zgodnie z podstawą programową, które można wykorzystywać na zajęciach lekcyjnych;
• ćwiczenia interaktywne pomagające utrwalać wiedzę poprzez różne formy aktywności;
• scenariusze lekcji dostosowane do różnorodnych grup uczniów;
• materiały multimedialne (filmy, animacje, nagrania audio) wspierające uczniów mających trudności z tradycyjnymi tekstami pisanymi;
• narzędzia dla nauczycieli umożliwiające indywidualizację nauczania, np. tworzenie własnych zestawów zadań czy testów.

Wszystkie materiały na ZPE są dostępne online, bezpłatnie i w otwartej formie, dzięki czemu każdy ma możliwość korzystania z nich na równych zasadach. Co więcej, treści publikowane na platformie zostały przygotowane tak, aby można je było dostosować do różnych potrzeb. Platforma pozwala także na elastyczne planowanie zajęć. Gotowe scenariusze mogą stanowić inspirację, a jednocześnie nauczyciel ma swobodę dostosowywania treści do poziomu własnej klasy. Istotnym atutem ZPE jest również wykorzystanie nowoczesnych technologii. Uczniowie uczą się za pomocą narzędzi cyfrowych, które są dla nich naturalnym środowiskiem. W ten sposób nauka staje się nie tylko efektywna, lecz także atrakcyjna i angażująca.

Dzięki zasobom ZPE możliwe jest prowadzenie zajęć w taki sposób, aby żaden uczeń nie był wykluczony z procesu edukacji. To wszystko sprawia, że dostępna edukacja staje się realnym standardem, a nie tylko deklaracją.

#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE