Na przełomie listopada i grudnia 2024 r. w Warszawie odbył się cykl spotkań pn. „START”, w ramach realizacji projektu Ministerstwa Edukacji Narodowej pn. „Przygotowanie kompleksowego wsparcia poradni psychologiczno-pedagogicznych”. Spotkania były adresowane do przedstawicieli poradni psychologiczno-pedagogicznych i poświęcone założeniom wdrożenia oceny funkcjonalnej do praktyki poradni i szkół. Celem działań projektowych jest wypracowanie oraz skonsultowanie w środowisku oświatowym i samorządowym koncepcji rozwoju poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego.
Praca warsztatowa dotyczyła koordynacji i współpracy międzysektorowej – niezwykle istotnych z perspektywy planowanych zmian, ponieważ efektywna realizacja oceny funkcjonalnej opiera się na kooperacji podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny. Wdrożenie oceny funkcjonalnej wymaga przygotowania i otwartości środowiska, zatem istotne wątki poruszane podczas warsztatów dotyczyły kultury organizacyjnej oraz zarządzania procesami i zasobami w ramach nowego modelu działania poradni.
Wydarzenia spotkały się z dużym zainteresowaniem odbiorców. Stworzyły przestrzeń dla żywiołowej dyskusji, podczas której omawiano kwestię zmian wynikających z planowanego wdrożenia oceny funkcjonalnej do pracy poradni.
Jednodniowe spotkanie podsumowujące odbyło się 12 grudnia 2024 r. Uczestniczyli w nim przedstawiciele organów prowadzących. Zaprezentowano na nim wypracowane propozycje kierunków rozwoju systemu poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego. Stało się ono także okazją do omówienia prowadzonych od lutego 2024 r. warsztatów diagnostyczno-walidacyjnych w grupach fokusowych.
Wskazane kierunki zmian wynikają z odejścia od modelu medycznego na rzecz biopsychospołecznego. Takie ujęcie zakłada, że ocena funkcjonalna będzie osią wszystkich działań podejmowanych na rzecz dziecka i ucznia. Uwzględni kluczowe aspekty jego funkcjonowania: biologiczny, psychologiczny i społeczny.
Podejście to wymaga realizacji na trzech poziomach. Na pierwszym i drugim z nich istotna będzie rola nauczycieli wnoszących wiedzę o uczniu – jego postępach i potrzebach stanowiących podstawę do projektowania wsparcia. Tak rozumiana ocena funkcjonalna wyznaczy kierunki oddziaływań, które umożliwią integralny i zrównoważony rozwój ucznia, zarówno w aspekcie jego potencjału rozwojowego, jak i zakresu modyfikacji środowiska, w którym funkcjonuje. Pogłębiona ocena funkcjonalna prowadzona będzie w poradni psychologiczno-pedagogicznej wówczas, gdy wsparcie wdrożone w szkole nie przyniosło zamierzonych efektów.
Z tej perspektywy ważne były słowa dr. Tomasza Knopika, który podczas swojego wystąpienia omówił korzyści płynące z wdrożenia oceny funkcjonalnej, podkreślając:
- szybkość reagowania na potrzeby dzieci i młodzieży,
- skuteczne wsparcie międzysektorowe,
- elastyczność form pomocy.
Jest to ważny krok w zmianie myślenia o potrzebach i możliwościach uczniów. Ocena funkcjonalna stanowi jeden z kluczowych elementów budowania dostępności edukacji. Proces ten ma na celu wsparcie uczniów w nauce i funkcjonowaniu w zróżnicowanym zespole klasowym.
Specjalistyczne centra – korzystające z zasobów kadrowych szkolnictwa specjalnego – mają doświadczenie w ocenie potrzeb i możliwości dzieci oraz współpracy ze środowiskiem, które stanowi nieodzowny element wsparcia udzielanego uczniowi i jego rodzinie. Wiedza ta może zostać wykorzystana zarówno na etapie prowadzenia szkolnej oceny funkcjonalnej, jak i w trakcie pogłębionej diagnozy w poradni psychologiczno-pedagogicznej. SCWEW odgrywać będą kluczową rolę także we wsparciu nauczycieli i specjalistów w zakresie projektowania uniwersalnych rozwiązań edukacyjnych, doboru sprzętu specjalistycznego i współpracy z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi.
Ważnym głosem w dyskusji było wystąpienie Anny Tomaszewskiej, ekspertki Centrum Koordynującego ORE i liderki SCWEW w latach 2021–2023, która zdefiniowała rolę SCWEW w działaniach na rzecz oceny funkcjonalnej i wsparcia nauczycieli i specjalistów. Podkreśliła ona konieczność dalszego rozwijania systemu edukacji włączającej w oparciu o zasoby kadrowe szkół, placówek specjalnych oraz współpracę międzysektorową.
W czasie spotkań omówiono również planowane kierunki rozwoju poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego w kontekście roli jednostek samorządu terytorialnego oraz organów nadzoru pedagogicznego. Szczególną uwagę zwrócono na rosnące potrzeby w zakresie wsparcia uczniów, możliwości finansowania działań rozwojowych na poziomie lokalnym przy wykorzystaniu środków unijnych oraz dzielenie się doświadczeniami i dobrymi praktykami w obszarze systemu poradnictwa.
#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE
