fot.Fotolia.comW dniach 12–14 września 2018 r. w Centrum Szkoleniowym ORE odbyło się szkolenie poświęcone edukacji włączającej w wychowaniu przedszkolnym. Celem przedsięwzięcia było zapoznanie uczestników z rozwiązaniami, które służą efektywnej pracy dyrektora realizującego założenia edukacji włączającej w przedszkolu.
Podczas szkolenia szczególny nacisk został położony na zaprezentowanie obowiązujących regulacji prawnych w omawianym obszarze i ich zastosowywanie w pracy przedszkola. Omówiono także wykorzystanie subwencji oświatowej oraz organizację pracy przedszkola w obszarze planowania i monitorowania, jak również wspomagania pracy nauczycieli.
Wykład otwierający szkolenie poprowadziła Krystyna Mucha, dyrektor Wydziału Kształcenia Ogólnego Kuratorium Oświaty w Warszawie, która przedstawiła najistotniejsze założenia edukacji włączającej w kontekście pracy przedszkola z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE). W wystąpieniu zostały poruszone m.in. kwestie dotyczące przepisów prawnych, jak również zadań przedszkola w obszarze wsparcia tej grupy dzieci. Pani dyrektor zwróciła uwagę na istotny aspekt włączania dzieci ze SPE, który można sprowadzić do stwierdzenia, że celem podejmowanych działań jest stworzenie miejsca, które zmniejsza bariery w procesie edukacji w odniesieniu do wszystkich dzieci, a w szerszym wymiarze pozwala na budowanie wspólnoty i rozwijanie jej poza murami placówki. W takim ujęciu edukacja włączająca sprawia, że przedszkole staje się miejscem wspierającym i stymulującym. Docelowo wszystkie podejmowane działania mają służyć poprawie funkcjonowania dziecka.
Kolejny moduł dotyczył organizacji kształcenia specjalnego i pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wizytator Kuratorium Oświaty w Łodzi Romana Cybulska przedstawiła wyczerpującą analizę w oparciu o obowiązujące przepisy prawne i rozwiązania praktyczne w odniesieniu do oceny potrzeb funkcjonowania ucznia. Szczegółowo omówiła zadania dyrektora przedszkola w zakresie organizacji kształcenia specjalnego i pomocy psychologiczno-pedagogicznej, uwzględniając w swoim wystąpieniu kwalifikacje kadry pedagogicznej. Przeanalizowała także zadania nauczyciela wychowania przedszkolnego w obszarze prowadzenia obserwacji i udzielania wsparcia, zwracając uwagę na jego kluczową rolę. Prelegentka w swoim wystąpieniu podkreśliła, że celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka, w efekcie którego osiągnie ono dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacyjnym. Odniosła się również do form wsparcia, podkreślając konieczność ich dostosowania do indywidualnych potrzeb dzieci.
W drugim dniu szkolenia zostały przeprowadzone cztery moduły, których celem było pogłębienie wiedzy i poszerzenie umiejętności uczestników w dwóch obszarach: organizacyjnym i praktycznym. Dwa moduły dotyczyły planowania i organizacji pracy przedszkola oraz wykorzystania subwencji oświatowej, natomiast kolejne zostały poświęcone roli rodziców w edukacji włączającej i rozpoznawaniu trudności i potrzeb dzieci ze SPE.
Dr Marta Kotarba, wykładowca Akademii Pedagogiki Specjalnej, przedstawiła uczestnikom szkolenia najistotniejsze zadania dyrektora, grupując je w następujących obszarach tematycznych: kontrola, ewaluacja wewnętrzna, monitorowanie i wspomaganie nauczycieli. W swoim wystąpieniu prelegentka podkreśliła rolę dyrektora jako lidera, który nie tylko ocenia i nadzoruję działania kadry, lecz także wspomaga ją w podejmowanych działaniach. Wszelkie czynności podejmowane w ramach kontroli mają na celu poprawę jakości pracy przedszkola w zakresie zgodności jego funkcjonowania z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, skuteczności i efektywności działania, przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania oraz dobrego przepływu informacji.
W wystąpieniu o subwencji oświatowej kierownik Referatu Oświaty i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Ząbki Ewa Wiśniewska zapoznała uczestników szkolenia z najistotniejszymi kwestiami dotyczącymi wydatkowania środków finansowych na rzecz dzieci ze SPE oraz kwalifikowalnością wydatków ponoszonych na organizację kształcenia specjalnego i zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Podkreśliła kluczową rolę indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET) w odniesieniu do planowania wydatków na rzecz dzieci ze SPE. Prelegentka odniosła się również do zagadnienia finansowania wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
W oparciu o wieloletnie doświadczenie prezes Fundacji „Czas Dzieciństwa” Anna Florek i Anna Gromadzka – pedagog specjalny, autorka publikacji na temat edukacji przedszkolnej, przybliżyły uczestnikom szkolenia kwestię współpracy z rodzicami i ich rolę w edukacji włączającej. Prelegentki przedstawiły postawy rodziców, podkreślając, że rolą przedszkola jest stworzenie takich warunków do współpracy, które sprzyjają włączaniu dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w grupę rówieśniczą. W ich ocenie rodzice należą do wspólnoty przedszkola i należy ich traktować jako kompetentnych partnerów, którym przyświeca ten sam cel – dobro dziecka.
Następny moduł dotyczył obserwacji, rozpoznania trudności i potrzeb dzieci ze SPE. Mirosława Pleskot, nauczyciel konsultant MSCDN w Warszawie, w trakcie warsztatów przedstawiła zadania nauczyciela w oparciu o obowiązujące regulacje prawne. Podkreśliła również, że celem obserwacji jest jak najwcześniejsze podjęcie działań wspierających rozwój dziecka w wieku 3–6 lat, które zapobiega niepowodzeniom szkolnym. Wraz z uczestnikami omówiła zasady efektywnej obserwacji, podkreślając, że w pracy nauczyciela powinna ona mieć wymiar ciągły. Prelegentka przybliżyła także metody i techniki diagnostyczne przydatne w obserwacji, odniosła się również do obszarów, w jakich należy dokonywać obserwacji.
W trzecim dniu szkolenia, podczas warsztatów poświęconych pracy z dzieckiem z opinią i orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego Anna Zych – pedagog specjalny, od wielu lat zajmująca się zagadnieniem edukacji włączającej – przybliżyła zagadnienie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia oraz indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego, służących do efektywnego zaspokajania potrzeb dzieci ze SPE. W trakcie warsztatów uczestnicy mieli możliwość dzielenia się doświadczeniami i pogłębienia wiedzy. Prelegentka zwróciła uwagę na istotną rolę wszystkich nauczycieli przy opracowywaniu powyższych dokumentów i ich znaczenie w pracy z dzieckiem ze SPE.
Ostatni moduł poprowadziła Anna Florek. W swoim wystąpieniu odniosła się do kwestii przyjaznej adaptacji uczniów ze SPE w szkole. Podczas dyskusji z uczestnikami szkolenia prelegentka nakreśliła trudności dotyczące włączania tej grupy dzieci do klasy, jak również przedstawiła skuteczne sposoby na udaną adaptację. Znaczącą rolę w tym procesie przypisała nauczycielom i specjalistom ze szkoły i przedszkola, którzy powinni pomóc rodzicom w wyborze odpowiedniej szkoły, a następnie monitorować dziecko w okresie adaptacyjnym.
Szkolenie zostało pozytywnie ocenione przez uczestników. Podkreślano potrzebę upowszechniania wiedzy na temat edukacji włączającej i praktycznego wdrażania jej na etapie edukacji przedszkolnej w kontekście obowiązujących regulacji prawnych.
Opracowanie: Sylwia Herod
