W Centrum Szkoleniowym ORE w Sulejówku na przełomie marca i kwietnia odbyło się dwudniowe spotkanie z wizytatorami ds. edukacji włączającej z kuratoriów oświaty. Zorganizował je Wydział – Centrum Koordynujące SCWEW. W wydarzeniu uczestniczyli dyrektor ORE Andrzej Suchenek, wicedyrektor ORE Marzenna Habib, przedstawiciele Wydziału Edukacji Włączającej, Wydziału Polityki Oświatowej i Współpracy, projektu „Budowa skoordynowanego systemu pomocy specjalistycznej opartego na Specjalistycznych Centrach Wspierających Edukację Włączającą”, Wydziału – Centrum Koordynującego oraz zaproszeni goście.
Podczas otwarcia spotkania dyrektor ORE Andrzej Suchenek zwrócił uwagę na zmiany w szkołach oraz wynikające z tego potrzeby wsparcia nauczycieli i specjalistów w ich pracy. Zaznaczył, że aby w pełni wspierać rozwój uczniów, współczesna szkoła musi dysponować narzędziami i rozwiązaniami, które umożliwią zapewnienie wysokiej jakości edukacji. Wicedyrektor ORE Marzenna Habib podkreśliła, że Ośrodek uczestniczy w procesie zmian od lat, między innymi współpracując z kuratoriami oświaty i wizytatorami ds. edukacji włączającej. Odniosła się też do działań ukierunkowanych na doskonalenie kadr systemu oświaty, podejmowanych przez wydziały i projekty ORE.
W proces zmian w edukacji, które mają na celu budowanie szkoły wysokiej jakości dla wszystkich uczniów, wprowadziła uczestników wydarzenia kierowniczka Wydziału – Centrum Koordynującego SCWEW Alina Sarnecka. Główny akcent położyła na działania wspierające nauczycieli i specjalistów w ich codziennej pracy z uczniami oraz na integrowanie zasobów i podejmowanych działań. Zwróciła uwagę, że obecnie realizowane projekty są ukierunkowane na opracowanie i sprawdzenie rozwiązań, które będą się przyczyniały do zmiany modelu pracy z dziećmi i uczniami w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych. W przejrzysty sposób wskazała różnice w realizacji specjalistycznego wsparcia przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, placówki doskonalenia nauczycieli, biblioteki pedagogiczne oraz SCWEW. W dyskusji z wizytatorami wybrzmiało, jak istotna jest komunikacja z kuratoriami w tym zakresie. Wizytatorzy zadeklarowali gotowość do uczestniczenia w rozmowach dotyczących proponowanych zmian oraz informowania o nich w poszczególnych województwach. Wśród propozycji, które spotkały się z pozytywnym oddźwiękiem, znalazło się stworzenie przestrzeni roboczej do wymiany informacji z wizytatorami. Taka współpraca jest tym istotniejsza, że wizytatorzy doskonale znają wyzwania szkół, a ponadto wszelkie wprowadzane rozwiązania powinny być dopasowane do potrzeb wynikających z działań w zakresie dostępnej edukacji.
Ważnym punktem spotkania było przedstawienie działań podejmowanych przez Wydział Edukacji Włączającej. Jego kierowniczka Katarzyna Nowakowska przedstawiła plany, w których główny akcent jest położony na ocenę funkcjonalną, pracę nauczycieli z grupami zróżnicowanymi i współpracę z rodzicami jako kluczowym partnerem dla szkoły.
Kierowniczka Wydziału Polityki Oświatowej i Współpracy Emilia Kowalczyk-Rumak omówiła założenia projektu „Szkoła dla wszystkich”, który ma na celu wsparcie nauczycieli w pracy z uczniami z doświadczeniem migracji.
Istotnym kontekstem dla wprowadzanych zmian były wystąpienia ekspertek Wydziału – Centrum Koordynującego SCWEW. Dr hab. Agnieszka Olechowska, prof. Akademii Pedagogiki Specjalnej, przedstawiła projektowanie uniwersalne (UDL), przybliżając jego zastosowanie w codziennej praktyce szkolnej nauczycieli pracujących z grupami zróżnicowanymi. Podkreśliła, że współczesna szkoła to szkoła zróżnicowana. Tym samym UDL w edukacji to rozwiązanie, które zwiększa dostępność nauczania i uczenia się oraz przyczynia się do podnoszenia efektów kształcenia.
Spojrzenie z perspektywy budowania rozwiązań międzysektorowych, w których instytucje współpracują, aby wspierać dziecko i rodzinę, przedstawiła dr hab. Beata Jachimczak, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Odniosła się do wniosków z Modelu Wsparcia Międzysektorowego, wdrażanego w latach 2022–2024. Głównym celem tego projektu było podniesienie jakości i efektywności wsparcia udzielanego dzieciom, uczniom i ich rodzinom oraz środowisku, w którym funkcjonują na poziomie lokalnym (powiatu), z wykorzystaniem zmapowanych zasobów. Ważnym elementem tych działań było mapowanie zasobów lokalnych i planowanie wsparcia na podstawie wyników oceny funkcjonalnej. Wątek wsparcia międzysektorowego i spojrzenia z perspektywy dostępnych lokalnie zasobów dotyczy także specjalistycznego wsparcia SCWEW, który w dalszej części przybliżyła Anna Tomaszewska – liderka specjalistycznego centrum w Łodzi. W jej wypowiedzi wybrzmiało, że pomoc integrująca zasoby przynosi bardzo dobre efekty w budowaniu celowanego wsparcia dla dzieci i uczniów. Model działań SCWEW wpisuje się w tę praktykę korzystania z dostępnych zasobów na rzecz szkół i przedszkoli.
Kluczowym punktem spotkania było przedstawienie koncepcji specjalistycznego wsparcia SCWEW, które można uznać za innowacyjne, ponieważ wynika ono z realizacji działań dostosowanych do zdiagnozowanych potrzeb przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Kierownik projektu Agnieszka Pietryka podkreśliła, że specjalistyczne wsparcie jest jednym z elementów w procesie zmian i myślenia o edukacji w kategoriach budowania dobrej szkoły dla wszystkich uczniów oraz zapewnienia im warunków do rozwoju. Przedstawiła model funkcjonowania SCWEW jako specjalistycznego zespołu ulokowanego w przedszkolu, szkole, placówce specjalnej, który zapewnia wsparcie dla nauczycieli i specjalistów pracujących w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych.
Ekspertki projektu zaprosiły wizytatorów do pracy warsztatowej, aby wymienili się spostrzeżeniami na temat specjalistycznego wsparcia, zwłaszcza jego efektywności w kontekście dotychczasowych działań związanych z edukacją włączającą. Następnie zebrano propozycje dotyczące kolejnych działań i inicjatyw, które przybliżą założenia SCWEW w regionach pracy wizytatorów. Okazało się, że oczekiwania i potrzeby wizytatorów są zgodne z działaniami zespołu projektowego, mającymi na celu upowszechnianie inicjatyw SCWEW oraz wsparcie interesariuszy. Taki był wniosek kluczowy z dyskusji.
Na podstawie swoich doświadczeń z bezpośredniego kontaktu ze szkołami i znajomości ich potrzeb wizytatorzy uznali za zasadne podejmowanie działań przez specjalistyczne centra. Podkreślali, że szczególnie ważne dla współczesnej szkoły są działania SCWEW w obszarach: wyrównywania szans edukacyjnych, wsparcia specjalistów i nauczycieli, wyposażenia w sprzęt i pomoc w diagnozie, podnoszenia kompetencji w pracy z grupą zróżnicowaną, tworzenia sieci współpracy między instytucjami oraz nauczycielami i specjalistami.
Na zakończenie spotkania dr Radosław Piotrowicz omówił założenia oceny funkcjonalnej i jej wykorzystanie w organizacji i realizacji wsparcia dziecka i ucznia. Podkreślił, że ocena funkcjonalna jest ramą do wprowadzania i realizowania celowanych i skoordynowanych działań, w których centrum znajdują się dziecko i jego rodzina.
Wizytatorzy ds. edukacji włączającej pozytywnie odnieśli się do upowszechniania informacji na temat specjalistycznych centrów i działań zaplanowanych w projekcie „Budowa skoordynowanego systemu pomocy specjalistycznej opartego na SCWEW”.
Wszystkim uczestnikom dziękujemy za aktywny udział w spotkaniu i dzielenie się doświadczeniami.
#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie #SCWEW #ORE
