Ośrodek Rozwoju Edukacji

23 listopada odbyły się warsztaty na temat „Europejsko-regionalnego dostosowania umiejętności w sektorze stalowym”. W spotkaniu uczestniczyła Marta Koch-Kozioł – kierownik Wydziału Doradztwa Edukacyjno-Zawodowego. Gospodarzem i moderatorem była Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Metalurgii Żelaza.

W warsztatach wzięli udział przedstawiciele: krajowych hut (ArcelorMittal Poland, ArcelorMittal Warszawa, CMC Poland, Celsa Ostrowiec, Huta Bankowa, Huta Łabędy), organizacji pozarządowych (Hutnicza Izba Przemysłowo-Handlowa, Związek Pracodawców Przemysłu Hutniczego), uczelni  wyższych (Politechnika Śląska i Politechnika Częstochowska) oraz regionalnych i ogólnokrajowych instytucji oświatowych (Kuratorium Oświaty z Katowic, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczypospolitej Polskiej).

W większości krajów Unii Europejskiej występuje problem niedoboru kadr dla przemysłu i dlatego Komisja Europejska w ramach programu ERASMUS+ podjęła kroki, zmierzające do opracowania planów działania na rzecz nowych umiejętności (tzw. Blueprints) w różnych sektorach gospodarki europejskiej, w kontekście Rewolucji Przemysłowej 4.0. Jednym z takich projektów jest „Plan Działania na Rzecz „Nowych Umiejętności w Przemyśle Stalowym”: Zrównoważona Strategia i Program Rozwoju Umiejętności Wynikające z Potrzeb Europejskiego Przemysłu Stalowego (ESSA)”. Koordynatorem projektu jest Technische Universitat Dortmund, a wśród wielu konsorcjantów są Łukasiewicz – Instytut Metalurgii Żelaza, ArcelorMittal Poland oraz CMC Poland (partner stowarzyszony).

Jedną z form realizacji projektu są warsztaty prowadzone w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, które mają na celu stworzenie regionalnych ekosystemów szkoleniowych. Ekosystemy te, z wykorzystaniem wyników projektu ESSA, mogłyby wspomóc proces kształcenia zawodowego dla branży hutniczej.

W trakcie listopadowych warsztatów przedstawiono dwie prezentacje: jedną na temat idei i celów projektu ESSA oraz drugą na temat idei ekosystemu szkoleniowego (prezentacje te są dostępne na stronie organizatora).

W trakcie dyskusji okrągłego stołu głównym tematem była rekrutacja uczniów i studentów do szkół kształcących w zawodach na wszystkich poziomach kształcenia od branżowej szkoły do uczelni wyższej oraz rekrutacja nowych pracowników do hut stali. Poniżej krótkie podsumowanie wniosków:

• w świadomości społecznej funkcjonuje błędny obraz hutnictwa, jako przemysłu schyłkowego, zanieczyszczającego środowisko i oferującego uciążliwą pracę fizyczną. Przyczyną tego stanu rzeczy była głęboka restrukturyzacja polskiego hutnictwa, likwidacja wielu hut i masowe zwolnienia kilkudziesięciu tysięcy osób na początku XXI wieku. Ten obraz pogłębił brak zapotrzebowania na nowych pracowników w następnej dekadzie. Obecnie sytuacja kadrowa w hutnictwie jest krańcowo inna – od kilku lat huty poszukują dużej liczby pracowników, oferując im dobre warunki pracy.
• odbudowa pozytywnego wizerunku hutnictwa w świadomości publicznej, a także decydentów, postępuje bardzo powoli. Średnie szkoły zawodowe nie kształcą absolwentów w zawodach poszukiwanych przez huty stali ze względu na brak chętnych. Brak jest również kandydatów na studia inżynierskie z zakresu metalurgii. Należy zwalczać stereotyp, że do szkół zawodowych kierują się uczniowie słabsi, którzy nie nadają się do kształcenia ogólnego. Brakuje właściwego doradztwa zawodowego, zwłaszcza dla absolwentów szkół podstawowych, co skutkuje niedoborem kandydatów do średnich szkół zawodowych. Brak jest dobrego marketingu średnich szkół zawodowych. Istnieje potrzeba edukowania rodziców w zakresie możliwości kształcenia zawodowego ich dzieci. Należy bardziej zainteresować młodzież podjęciem studiów wyższych w zawodach technicznych, a w szczególności pokazać atrakcyjność pracy w hutach. Do tego wszystkiego dochodzi brak wiedzy wśród rodziców na temat atrakcyjności sektora stalowego, jako ciekawego i przyszłościowego miejsca pracy, co powoduje, że nie zachęcają oni swoich dzieci do pracy w tej branży. Brak jest współpracy pomiędzy przemysłem, a Ministerstwem Edukacji Narodowej w zakresie aktualizacji programów nauczania, co niekorzystnie wpływa na całą sytuację w branży stalowej.
• zaniepokojenie i obawy o dalszy rozwój sektora stalowego budzi brak płynności kadr, brak nauczycieli oraz brak widocznych działań zmierzających do poprawy tej sytuacji.
• konieczne jest zwiększenie aktywności sektora hutniczego w zakresie informowania o unowocześnianiu technologii produkcji, eliminowaniu negatywnego wpływu na środowisko, poprawie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz o perspektywach dalszego wzrostu popytu na stal, a jednocześnie promowanie atrakcyjności pracy w hutnictwie i możliwości rozwoju zawodowego. Występuje potrzeba ciągłej promocji stali, jako najlepszego materiału konstrukcyjnego oraz jako materiału w 100% nadającego się do recyklingu. W procesie tym znaczącego wsparcia mogą udzielić uczelnie wyższe, które powinny być bardziej aktywne na portalach społecznościowych i skuteczniej zainteresować młodych ludzi technicznymi kierunkami studiowania.

Odbyte warsztaty należy uznać jako początek dyskusji na temat działań naprawczych dla sektora hutniczego i według opinii uczestników powinny być kontynuowane, co najmniej raz na pół roku. Kolejne zaplanowano na II kwartał 2022 roku. Jest to o tyle ważne, aby doradcy zawodowi mogli zapoznać się bliżej z ofertą branży hutniczej, a co za tym idzie uwzględniać ją w pomocy uczniom przy dokonywaniu trafnych decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Szersze informacje o projekcie dostępne są na stronach:

• Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica – wersja polska
• European Steel Skills Agenda (ESSA) – wersja angielska