W czerwcu 2020 r. zakończył się etap przygotowania Modelu funkcjonowania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW). Rozpoczęto etap konsultacji w środowisku edukacyjnym. W tym celu zostały zorganizowane trzy spotkania informacyjno-konsultacyjne, które odbyły się 8, 16 i 21 lipca 2020 r.
Pierwsze spotkanie było poświęcone przedstawieniu założeń Modelu funkcjonowania SCWEW. Ministerstwo Edukacji Narodowej reprezentowali Elżbieta Neroj – Radca Generalny w Departamencie Wychowania i Kształcenia Integracyjnego (DWKI) oraz Jan Kosiński-Gortych – Radca Ministra.
Istotnym tematem dyskusji było przedstawienie szerszego kontekstu realizacji projektu, wynikającego z kompleksowych działań międzyresortowych. Poruszono kwestię dotychczasowej pracy Zespołu do spraw opracowania modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, który wypracował Model „Edukacji dla wszystkich”, zawierający m.in. propozycję utworzenia Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą. Efektem pracy zespołu jest materiał roboczy „Edukacja dla wszystkich”, stanowiący zarys koncepcji powstania SCWEW.
Podczas spotkania zostały omówione zaproponowane w Modelu zapisy w kontekście realizacji działań pilotażowych, zmierzających do powołania Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą na terenie kraju. Szczególną uwagę zwrócono na skupienie działań SCWEW na wsparciu nauczycieli pracujących z uczniami ze zróżnicowanymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz wskazaniu skutecznych metod pracy z tymi uczniami.
Drugie spotkanie informacyjno-konsultacyjne w znacznie szerszym gronie – z przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej, uczelni, szkół specjalnych i ogólnodostępnych, placówek doskonalenia nauczycieli i poradni psychologiczno-pedagogicznych – odbyło się tydzień później, 16 lipca 2020 r.
W trakcie dyskusji przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej przedstawił stanowisko w zakresie opracowywanych w ramach pilotażu założeń Modelu SCWEW, zaznaczając, że projektowane rozwiązania mają na celu trwałą zmianę jakości edukacji poprzez wprowadzenie wspomnianego instrumentu wspierania szkół i przedszkoli ogólnodostępnych.
Koordynator projektu odniosła się do najważniejszych założeń planowanego pilotażu, wskazując, że podejmowana inicjatywa ma na celu budowanie rozwiązania systemowego, które docelowo zapewni przedszkolom i szkołom ogólnodostępnym wsparcie na poziomie lokalnym oraz będzie odpowiadać na ich zdiagnozowane potrzeby.
Omówiono także kwestie zasobów kadrowych szkół ogólnodostępnych, integracyjnych i poradni psychologiczno-pedagogicznych, podkreślając ich znaczenie dla realizacji planowanych działań. Zwrócono uwagę na zasadność wykorzystywania doświadczeń specjalistów, zarówno ze szkół specjalnych, jak i szkół integracyjnych oraz szkół posiadających doświadczenie w pracy z grupą zróżnicowaną, a także celowość budowania współpracy na zasadzie wymiany doświadczeń. Uczestnicy spotkania wskazali na konieczność precyzyjnego określenia zasad współpracy Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą z innymi jednostkami systemu oświaty.
Ze względu na czas pandemii ,spotkanie odbyło się w przestrzeni wirtualnej. Odpowiednio wcześniej organizatorzy udostępnili materiały, które były przedmiotem konsultacji, mogli także – korzystając z forum – zadawać pytania i zgłaszać uwagi dotyczące przedstawionych rozwiązań. Cenną formą dyskusji w trakcie spotkania był także czat, na którym uczestnicy na bieżąco wymieniali się doświadczeniami i uwagami dotyczącymi wybranych aspektów toczącej się dyskusji. Najważniejsze zagadnienia poruszone w rozmowach równoległych za pośrednictwem czatu dotyczyły sieciowania zasobów lokalnych, formuły dotychczasowej integracji, współpracy z samorządami, roli i pozycji nauczyciela, organizacji pracy w placówce włączającej, założeń proponowanego Modelu, terminologii, zasobów poszczególnych typów szkół i innych istotnych kwestii związanych z opracowywanym Modelem. Zapis przebiegu rozmów na czacie zostanie wykorzystany w dalszej pracy nad Modelem SCWEW.
Celem kolejnego spotkania konsultacyjnego z przedstawicielami Uniwersytetu Śląskiego, które odbyło się 21 lipca 2020 r., było ustalenie, w jaki sposób wykorzystać efekty podejmowanych przez ORE oraz UŚ działań w przygotowaniu Modelu SCWEW, jak i innych działaniach dla środowiska edukacyjnego.
Przedstawiciel ORE omówił działania związane z prowadzonymi badaniami szkół i placówek w obszarze edukacji włączającej. Zespół naukowy koordynowany przez prof. dr hab. Zenona Gajdzicę zaprezentował realizowane badania dotyczące dobrych praktyk w zakresie edukacji włączającej. Przykłady praktyk zebrane podczas badania będą wykorzystane do opracowania polskiej wersji poradnika dla nauczycieli i dyrektorów szkół „Key Actions for Raising Achievement: Guidance for Teachers and Leaders”, w ramach projektu Europejskiej Agencji do spraw Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej „Podnoszenie osiągnięć wszystkich uczniów w edukacji włączającej”. Poradnik zostanie nieodpłatnie udostępniony wszystkim szkołom.
Na Uniwersytecie Śląskim prowadzone są również badania dotyczące strategii działań integracyjnych w różnych środowiskach. Wnioski z obydwu badań mogą być dla nas cennym materiałem wykorzystanym w dalszych pracach nad modelem SCWEW i wspieraniem szkół we wdrażaniu edukacji włączającej. Pozwoli to również na stworzenie banku inspiracji, jak w praktyce szkolnej wykorzystywać wybrane praktyki uwzględniając potrzeby szkół.
Biorąc pod uwagę zasadność wymiany doświadczeń pomiędzy jednostkami oraz potrzebę uwspólniania działań, ustalono obszary współpracy i zaplanowano kolejne spotkanie. Adresatami będą przedstawiciele wszystkich grup interesariuszy, którzy będą mogli wzbogacić Model SCWEW o doświadczenia swoich środowisk i dobre praktyki z realizacji założeń edukacji włączającej.
