„Requiem d-moll” Wolfganga Amadeusza Mozarta pozostaje jednym z najbardziej fascynujących utworów w historii muzyki klasycznej. Ta kompozycja z 1791 roku nie została dokończona przez samego Mozarta. Utwór powstał na zamówienie anonimowego zleceniodawcy, którym okazał się hrabia Franz von Walsegg. Mozart rozpoczął pracę nad „Requiem” w sierpniu 1791 roku, a zmarł 5 grudnia tego samego roku. Dokończenie dzieła przypisuje się jego uczniowi Franzowi Xaverowi Süssmayrowi, który opracował brakujące fragmenty na podstawie notatek mistrza.
„Requiem d-moll” to msza żałobna, należąca do gatunku muzyki sakralnej, z charakterystycznymi częściami: Introitus, Kyrie, Dies irae, Lacrimosa, Offertorium, Sanctus, Agnus Dei i Communio. Utwór łączy monumentalność chóru z subtelnością partii solowych i orkiestrowych, aby odzwierciedlić dramatyzm i głębię emocji. Od dawna inspiruje muzyków, teatry operowe i filharmonie na całym świecie.
W scenariuszu dla klas I–IV szkoły ponadpodstawowej „Tajemnicze i niedoścignione… Requiem Mozarta” uczniowie poznają historię powstania utworu, jego budowę oraz interpretacje muzyczne. Celem lekcji jest analiza dzieła, zrozumienie jego znaczenia w historii muzyki i przedstawienie go w formach artystycznych. Nauczyciel przeprowadza demonstrację fragmentów utworu, wskazując charakterystyczne elementy harmonii, dynamiki i faktury muzycznej.
W ramach tematu uczniowie realizują różne zadania: historia powstania „Requiem”, charakterystyka mszy żałobnej, analiza fragmentów muzycznych, partia chóru i soliści, instrumentacja orkiestry, interpretacja części Lacrimosa, wpływ dzieła na kulturę, znaczenie tekstu łacińskiego, porównanie z innymi mszami, „Requiem” w filmie i teatrze, twórczość Mozarta w kontekście dzieła, praca plastyczna inspirowana muzyką.
Przykładowo w zadaniu „Analiza fragmentów muzycznych” uczniowie powinni omówić trzy zagadnienia: strukturę utworu, zastosowane środki wyrazu muzycznego oraz emocje przekazywane przez kompozytora. Podczas realizacji lekcji uczniowie wykorzystują narzędzia cyfrowe do odsłuchu, analizy partytury i tworzenia własnych interpretacji muzycznych.
Uczniowie uczestniczący w lekcji:
- przedstawiają historię powstania „Requiem d-moll”;
- analizują role poszczególnych partii chóralnych i solowych;
- prezentują ilustrację inspirowaną utworem Mozarta.
Udział w lekcji sprzyja rozwijaniu kompetencji związanych z kreatywnością i wyrażaniem siebie. Uczniowie uczą się współpracy w grupie i interpretowania dzieła artystycznego oraz poszerzają wiedzę muzycznej, a jednocześnie kształtują wrażliwość estetyczną i umiejętności analityczne.
Lekcja o „Requiem” Mozarta to niezwykła podróż w głąb emocji i tajemnicy jednego z najbardziej poruszających dzieł muzyki klasycznej. Pozwala uczniom odkryć, że muzyka potrafi opowiadać o życiu, przemijaniu i nadziei w sposób, którego nie da się wyrazić słowami.
