Autorka: Barbara Muszyńska
Materiały opracowane w ramach projektu są zgodne z aktualnymi trendami w dydaktyce, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu interdyscyplinarności. Uznają one istotną wartość tego podejścia i promują świadomość nauczycieli w zakresie znaczenia interdyscyplinarnego nauczania. Ponadto, podkreślają korzyści, jakie takie podejście przynosi w kontekście efektywności procesu edukacyjnego oraz wspierania głębokiego uczenia się.
Interdyscyplinarność w nauczaniu wczesnoszkolnym
Interdyscyplinarność w nauczaniu wczesnoszkolnym polega na łączeniu treści z różnych dziedzin wiedzy w celu kompleksowego rozwijania umiejętności i kształtowania postaw uczniów. Projekt „Pogromcy śmieci – w świecie ekologicznych wyzwań” Sylwii Tkocz stanowi doskonały przykład takiego podejścia. [1]
Projekt obejmuje zagadnienia z edukacji przyrodniczej, informatycznej, matematycznej, polonistycznej i społecznej. Uczniowie prowadzą obserwacje i doświadczenia przyrodnicze, analizują wyniki, wyszukują informacje w Internecie, tworzą rysunki i prezentacje multimedialne, dokonują obliczeń, redagują opisy, uczestniczą w dyskusjach i pracują w grupach.
Korzyści interdyscyplinarności
Interdyscyplinarne nauczanie przynosi wiele korzyści:
- Umożliwia holistyczne podejście do zagadnień i problemów
- Rozwija różnorodne umiejętności uczniów
- Kształtuje kompetencje miękkie, takie jak praca zespołowa i kreatywność
- Angażuje uczniów o różnych stylach uczenia się (wzrokowcy, słuchowcy, kinestetycy)
- Pozwala na indywidualizację nauczania i dostosowanie do potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Nauczyciel pełni rolę przewodnika, organizując różnorodne działania i stwarzając optymalne warunki do samodzielnej pracy uczniów. Projekt „Pogromcy śmieci” pokazuje, jak można skutecznie łączyć treści z różnych obszarów, rozwijając przy tym kluczowe kompetencje uczniów.
Interdyscyplinarne nauczanie przyrody w szkole podstawowej
Zgodnie z treścią opracowanego scenariusza interdyscyplinarnego projektu edukacyjnego do nauczania przyrody, Blandyna Zajdler autorka scenariusza „Co dzieje się na widnokręgu” [2] podkreśla znaczenie podejścia interdyscyplinarnego w kształceniu młodszych uczniów. Scenariusz przewiduje korelację treści z podstawy programowej z czterech przedmiotów: przyrody, informatyki, języka polskiego i matematyki.
Realizacja projektu wymaga współpracy nauczycieli różnych przedmiotów, co umożliwia uczniom kompleksowe zrozumienie zagadnień przyrodniczych oraz rozwijanie różnorodnych kompetencji. Nauczyciel przyrody współpracuje z nauczycielami informatyki, języka polskiego i matematyki, aby wspomagać uczniów w wyszukiwaniu informacji, opisywaniu obserwacji przyrodniczych, wykonywaniu pomiarów i prowadzeniu dokumentacji.
Praca metodą projektu sprzyja indywidualizacji procesu nauczania, dostosowując go do potrzeb i możliwości poszczególnych uczniów, w tym tych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Różnorodne metody pracy, takie jak mapowanie pojęć, burza mózgów czy praca w terenie, angażują uczniów o zróżnicowanych zdolnościach i stylach uczenia się.
Interdyscyplinarne nauczanie przyrody kształtuje szereg kluczowych kompetencji u uczniów, w tym kompetencje cyfrowe, umiejętność uczenia się, innowacyjność i przedsiębiorczość, komunikację, pracę zespołową oraz kompetencje językowe i przyrodnicze. Uczniowie mają okazję łączyć wiedzę z różnych dziedzin, co ułatwia zrozumienie złożonych zjawisk przyrodniczych i ich powiązań z innymi obszarami życia.
Podsumowując, interdyscyplinarne podejście do nauczania przyrody w szkole podstawowej, poprzez integrację treści, współpracę nauczycieli różnych przedmiotów oraz aktywizujące metody pracy, pozwala na holistyczne kształcenie uczniów, lepsze zrozumienie otaczającego ich świata oraz rozwijanie szerokiego wachlarza kluczowych kompetencji niezbędnych w dalszej edukacji i życiu.
Podsumowując
Interdyscyplinarne podejście do nauczania, zarówno na etapie edukacji wczesnoszkolnej, jak i w szkole podstawowej, przynosi liczne korzyści dla wszechstronnego rozwoju uczniów. Integracja treści z różnych dziedzin, realizowana poprzez projekty edukacyjne, umożliwia holistyczne ujęcie zagadnień i problemów oraz kształtowanie szerokiego spektrum umiejętności i kompetencji kluczowych.
Nauczanie interdyscyplinarne angażuje uczniów o zróżnicowanych stylach uczenia się, wspierając ich indywidualne potrzeby i możliwości, w tym potrzeby uczniów ze specjalnymi wymaganiami edukacyjnymi. Stosowanie aktywizujących metod sprzyja rozwijaniu kompetencji miękkich, jak praca zespołowa, kreatywność, komunikacja oraz umiejętności cyfrowych i informatycznych.
W tym podejściu nauczyciel pełni rolę przewodnika, organizując różnorodne działania i stwarzając optymalne warunki do samodzielnej pracy uczniów. Współpraca nauczycieli różnych przedmiotów jest kluczowa dla skutecznej realizacji projektów interdyscyplinarnych, które przygotowują uczniów do lepszego zrozumienia złożoności otaczającego świata i radzenia sobie z wyzwaniami życia codziennego oraz dalszej edukacji.
Interdyscyplinarne nauczanie, poprzez integrację wiedzy i umiejętności z różnych obszarów, stanowi skuteczną drogę do holistycznego kształcenia oraz rozwijania kompetencji przyszłości, niezbędnych dla odniesienia sukcesu w dynamicznie zmieniającym się świecie.
Zachęcamy do zapoznania się z materiałem filmowym Między wschodem a zachodem | Materiał dydaktyczny ilustrujący pracę szkół ćwiczeń
Bibliografia:
- Ivanitskaya, L., Clark, D., Montgomery, G., & Primeau, R. (2002). Interdisciplinary learning: Process and outcomes. Innovative Higher Education, 27(2), 95-111.
- Repko, A. F., & Szostak, R. (2020). Interdisciplinary research: Process and theory. SAGE Publications.
- Newell, W. H. (2010). Educating for a complex world: Integrative learning and interdisciplinary studies. Liberal Education, 96(4), 6-11.
- Nikitina, S. (2006). Three strategies for interdisciplinary teaching: Contextualizing, conceptualizing, and problem‐centring. Journal of curriculum studies, 38(3), 251-271.
- Zespół CEO Jak wprowadzać interdyscyplinarność w szkole? Artykuł online w otwartym dostępie
- Skura, M., Lisicki, M. Wprowadzanie do szkół różnych form interdyscyplinarności jest dziś koniecznością, CEO, Artykuł online w otwartym dostępie
- IBE Interdyscyplinarność w edukacji przyropdniczej – podstawa programowa i praktyka szkolna, dokument online w otwartym dostępie
[1] https://zpe.gov.pl/a/edukacja-wczesnoszkolna—interdyscyplinarne-projekty-edukacyjne/D6UQEgzaN
[2] https://zpe.gov.pl/a/obszar-4—geografia-i-przyroda-ii-etap-edukacyjny—interdyscyplinarne-projekty-edukacyjne/D10RYolNx
