Ośrodek Rozwoju Edukacji

Elastyczne, cyfrowe, interaktywne – modułowe e-podręczniki to narzędzie, które realnie wspiera nauczycieli i uczniów. Zostały opracowane przez ekspertów Ośrodka Rozwoju Edukacji z materiałów dostępnych na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej (ZPE), w ramach projektu finansowanego z Funduszy Europejskich.

Modułowe e-podręczniki to innowacyjne rozwiązanie dydaktyczne dostępne na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej, które redefiniuje sposób pracy w klasie. To odpowiedź na dynamicznie zmieniające się potrzeby współczesnej szkoły, które wymagają odejścia od sztywnych, linearnych form nauczania. Modułowe e-podręczniki łączą technologie cyfrowe, konstruktywistyczne podejście do nauki i elastyczną strukturę. Dają nauczycielom pełną swobodę w projektowaniu zajęć dostosowanych do potrzeb uczniów – niezależnie od poziomu czy stylu uczenia się.

Modułowa budowa – przypominająca klocki – pozwala na swobodne łączenie, dopasowywanie i integrowanie poszczególnych części z innymi zasobami ZPE. Każdy moduł można indywidualnie dostosować do tematu, poziomu trudności, formy pracy czy celów lekcji. Dzięki temu nauczyciel przestaje być „dostawcą treści”, za to staje się przewodnikiem w procesie uczenia się – organizatorem środowiska edukacyjnego, w którym uczniowie samodzielnie eksplorują wiedzę.

Pilotaż potwierdza skuteczność

W roku szkolnym 2024/2025 pilotażowe wdrożenie modułowych e-podręczników przeprowadzono w 12 szkołach podstawowych w całej Polsce – zarówno miejskich, jak i wiejskich. W projekcie wzięło udział ponad 350 uczniów i 24 nauczycieli, wspieranych przez ekspertów Ośrodka Rozwoju Edukacji. Zajęcia prowadzono z wykorzystaniem modułowych e-podręczników do 12 przedmiotów na II etapie edukacyjnym.

Efekty? Nauczyciele dostrzegli skrócenie czasu poświęcanego na przygotowanie lekcji. Zamiast korzystać z rozproszonych aplikacji i źródeł, zyskali jedno, scentralizowane środowisko pracy w ramach ZPE. U uczniów nauczyciele zauważyli lepsze wyniki, wyższą motywację i większe zaangażowanie. Modułowe e-podręczniki okazały się szczególnie efektywne w klasach o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych. Dzięki interaktywności i możliwości dostosowania materiałów do indywidualnych stylów uczenia się uczniowie skuteczniej przyswajali wiedzę.

Zalety, które doceniają wszyscy

Modułowe e-podręczniki oferują wiele możliwości:

• Elastyczność i personalizacja – każdy nauczyciel może dowolnie układać ścieżki dydaktyczne, aby dostosować je do uczniów.
• Wsparcie samodzielnej nauki – uczniowie uczą się we własnym tempie, mogą wracać do treści, powtarzać ćwiczenia.
• Multimedialność i interaktywność – animacje, quizy, filmy i symulacje zwiększają atrakcyjność i skuteczność nauki.
• Zgodność z podstawą programową – modułowe e-podręczniki w pełni pokrywają podstawę programową do klas IV–VIII szkoły podstawowej.
• Uniwersalność – materiały są dostępne na ZPE bezpłatnie, bez subskrypcji.

Podczas pilotażu nauczyciele podkreślali, że dzięki modułowej strukturze łatwiej realizować edukację włączającą, indywidualizować pracę i wprowadzać metody aktywizujące, takie jak projekty, webquesty czy debaty.

Kierunek: przyszłość

Modułowe e-podręczniki to nie tylko efekt zmiany technologicznej, ale przede wszystkim przemyślana odpowiedź na potrzebę nowej jakości w edukacji. W świecie, gdzie kluczowe stają się kompetencje przyszłości – umiejętność krytycznego myślenia, współpracy, samodzielności – takie narzędzia są nieodzowne.

Opracowany przez ekspertów Ośrodka Rozwoju Edukacji zestaw modułowych e-podręczników to krok w stronę szkoły, która nie tylko uczy, lecz także inspiruje. Szkoły, która daje przestrzeń na twórcze myślenie i rozwój – zarówno uczniom, jak i nauczycielom.

Dostępne dla każdego – już teraz

Po zakończonym pilotażu modułowe e-podręczniki zostały udostępnione na ZPE. Może z nich korzystać każdy nauczyciel, uczeń i rodzic w Polsce. Materiały są bezpłatne, gotowe do użycia i edytowalne – można je łatwo dostosować do konkretnych potrzeb i realiów swojej klasy. Na stronie Modułowe e-podręczniki znajdują się modułowe e-podręczniki do szkoły podstawowej, przykładowe scenariusze lekcji z wykorzystaniem modułowych e-podręczników, poradnik metodyczny objaśniający krok po kroku, jak pracować z tym narzędziem, oraz zestaw tutoriali ułatwiających indywidualizację i codzienne wykorzystanie e-podręczników. To kompletne wsparcie w projektowaniu nowoczesnych i angażujących zajęć.

Informacje o projekcie

Projekt „Pilotażowe wdrożenie modułowych e-podręczników oraz opracowanie założeń do zaawansowanych technologicznie e-materiałów wspierających nowoczesne metody nauczania i uczenia się” jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). Dofinansowanie projektu z Unii Europejskiej: 25 129 345,08 zł.

#FunduszeEuropejskie #FunduszeUE

22–23 października br. w formule hybrydowej odbyła się ogólnopolska konferencja „Prywatność i sztuczna inteligencja w edukacji”. Zorganizował ją Urząd Ochrony Danych Osobowych.

Wydarzenie skierowano do nauczycieli i dyrektorów szkół. Jego celem było wsparcie kadry oświatowej w obszarze ochrony danych osobowych uczniów, cyfrowej higieny oraz odpowiedzialnego korzystania z nowych technologii w edukacji.

Wraz z rozwojem technologii edukacyjnych i coraz szerszym zastosowaniem rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w edukacji szkoła staje przed nowym zestawem wyzwań:

• Jak rozmawiać z uczniami o prywatności i danych osobowych?
• Jak pracować nad tym, by korzystanie z internetu, aplikacji edukacyjnych i narzędzi cyfrowych odbywało się w sposób świadomy i bezpieczny?
• Jak wprowadzać AI tak, by wspierała edukację, a nie stawiała uczniów w obliczu dodatkowych zagrożeń?

W programie konferencji znalazły się m.in. wystąpienia ekspertów z zakresu edukacji, cyfrowej higieny, prawa i ochrony danych osobowych oraz praktyków – liderów programu „Twoje dane – Twoja sprawa”. Program ten inauguruje właśnie swoją XVI edycję. Jego celem jest wspieranie szkół w budowaniu świadomości uczniów w zakresie prawa do prywatności, bezpieczeństwa informacji i odpowiedzialnego korzystania z technologii.

Konferencja była dla uczestników okazją do zdobycia konkretnych wskazówek do pracy z dziećmi i młodzieżą. Stała się przestrzenią wymiany doświadczeń nauczycieli z różnych szkół. Zastanawiano się nad tym, jak w praktyce integrować zagadnienia ochrony danych z codziennymi wyzwaniami edukacyjnymi.

Jednym z prelegentów konferencji był dr Adam Gogacz – ekspert projektu Ośrodka Rozwoju Edukacji. W swoim wystąpieniu „Chroń dane, chroń siebie, chroń innych – jak rozmawiać z uczniami o ochronie danych” podjął temat ochrony danych, który nie powinien być traktowany wyłącznie jako zagadnienie techniczne czy prawnicze, lecz jako obszar postawy i odpowiedzialności.

Dr Gogacz podkreślił, że ochrona danych może i powinna być włączona w przebieg każdej lekcji – niezależnie od przedmiotu. Na lekcji języka polskiego można np. rozmawiać o odpowiedzialności za słowa i informacje. Na matematyce – o statystyce danych i etyce ich użycia. Na informatyce – o bezpieczeństwie cyfrowym, a na wychowaniu fizycznym – o równowadze między czasem offline i online. W ten sposób temat ochrony danych staje się częścią dobrych nawyków uczniów, a nie tylko kolejnym punktem programu.

Prelegent podjął także temat szacunku i empatii w rozmowach o danych osobowych. Podkreślił, że to mówienie o drugiej osobie. Zwrócił uwagę na potrzebę świadomości uczniów, że ich działania w sieci mają znaczenie, że oni sami są częścią społeczności i ponoszą odpowiedzialność za siebie i innych.

Uczestnictwo w konferencji „Prywatność i sztuczna inteligencja w edukacji” pokazało, jak ważne jest, by szkoła funkcjonowała nie tylko jako miejsce przekazywania wiedzy, lecz jako przestrzeń budowania kultury cyfrowej. Cywilizacji, w której uczniowie są nie tylko użytkownikami technologii, ale partnerami świadomymi swojej tożsamości, praw i obowiązków.

21 października br. na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina – Filii w Białymstoku odbyła się konferencja „Lekcja (nie tylko) muzyki 2.0”, poświęcona praktycznemu wykorzystaniu modułowych e‑podręczników i Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej (ZPE) w nauczaniu muzyki i innych przedmiotów.

Wydarzenie było współorganizowane w ramach projektu Ośrodka Rozwoju Edukacji – „Pilotażowe wdrożenie modułowych e‑podręczników oraz opracowanie założeń do zaawansowanych technologicznie e‑materiałów”.

To spotkanie z nauczycielami, dyrektorami, edukatorami i przedstawicielami instytucji pokazało, że przyszłość edukacji opiera się na synergii nowoczesnych narzędzi i świadomej, zaangażowanej pracy nauczyciela. Bo – jak podkreślano podczas konferencji – „Nawet najlepsze narzędzia cyfrowe nie zastąpią pomysłu na lekcję i relacji z uczniem”.

Obecność Podlaskiej Kurator Oświaty Agnieszki Krokos-Janczyło i wiceprzewodniczącej Rady Miasta Białegostoku Katarzyny Kisielewskiej-Martyniuk podkreśliła wagę tematu i zaangażowanie władz w rozwój nowoczesnej edukacji.

Podczas konferencji ekspertki z Ośrodka Rozwoju Edukacji zaprezentowały założenia i realne możliwości modułowych e‑podręczników. Uczestnicy mogli zapoznać się z praktycznym działaniem Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej i przekonać się, jak modułowa struktura podręczników otwiera nowe możliwości pracy z uczniami.

Modułowe e‑podręczniki oferują elastyczność zamiast sztywnej linearnej struktury tradycyjnego podręcznika. Nauczyciel otrzymuje zestaw tematycznych modułów, spośród których może wybierać i które może łączyć, usuwać, przestawiać, modyfikować, a także dostosowywać do potrzeb konkretnej klasy i ucznia. Treści mogą być wzbogacane o własne materiały, a multimedialne zasoby – filmy, nagrania audio, aplikacje, ćwiczenia interaktywne – wspierają zaangażowanie i samodzielność uczniów.

Dominika Gaponiuk, ekspertka ds. dostępności cyfrowej i upowszechniania, opowiedziała o idei modułowych e‑podręczników, ich funkcjonalnościach. Podzieliła się doświadczeniami z zakończonego w ubiegłym roku szkolnym pilotażu wdrażania ich w szkołach podstawowych. Wskazała na ogromny potencjał tych materiałów w codziennej praktyce szkolnej – szczególnie w kontekście indywidualizacji nauczania.

Ekspertki merytoryczne i współautorki modułowych e-podręczników z zakresu poszczególnych przedmiotów zaprezentowały konkretne przykłady i możliwości wdrożenia podręczników. Ewelina Gajko-Jurkowska skupiła się na podręczniku do chemii. Pokazała, jak łączy on świat nauki z… muzyką. Zwróciła uwagę na multimedialne treści i możliwość personalizacji – nauczyciel może dobierać treści zgodnie z poziomem klasy i zdolności ucznia.

Joanna Ciesielska przybliżyła modułowy e‑podręcznik do fizyki. Wskazała, jak wspiera on nauczanie przedmiotów ścisłych w sposób zrozumiały, dynamiczny i angażujący – także dzięki interaktywności i elastycznej strukturze.

Elżbieta Chrabołowska zaprezentowała podręcznik do języka polskiego. Wyraziła nadzieję, że stanie się on kultowy i ceniony, jak niegdyś „Elementarz” Falskiego, z którego korzystały pokolenia uczniów.

Anna Stankiewicz, ekspertka ds. muzyki, wykładowczyni Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, opowiedziała o wyjątkowym podręczniku do muzyki. Podkreśliła, że jego cyfrowa forma odpowiada na potrzeby współczesnych uczniów. Umożliwia pracę indywidualną, ćwiczenia z instrumentem w domu przy wykorzystaniu filmów instruktażowych i aplikacji muzycznych.

Konferencja silnie zaakcentowała, że modułowe e-podręczniki oferują nauczycielom możliwość wyboru i dostosowania treści do potrzeb klasy, a także łączenia materiałów w różnych konfiguracjach. Podczas niej wyraźnie wybrzmiało, że przyszłość edukacji to równowaga między technologią a człowiekiem, gdzie modułowy e-podręcznik jest inspirującym i angażującym narzędziem. Nigdy jednak nie powinien całkowicie zdominować zajęć ani zastąpić głębokiej relacji między nauczycielem a uczniem.

16 października br. w Bielsku-Białej odbyła się konferencja „Cyfrowo, bezpiecznie i zdrowo” –wydarzenie edukacyjne poświęcone świadomemu, zrównoważonemu i zdrowemu korzystaniu z technologii w nauczaniu. Wśród prelegentów i prowadzących znaleźli się również eksperci projektu „Pilotażowe wdrożenie modułowych e-podręczników oraz opracowanie założeń do zaawansowanych technologicznie e-materiałów wspierających nowoczesne metody nauczania i uczenia się”.

Konferencję zorganizowali Bielsko-Bialski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli i Fundacja NeuroN. Jej uczestnikami byli nauczyciele, dyrektorzy szkół, edukatorzy, psychologowie i specjaliści z całej Polski.

Wydarzenie rozpoczął inspirujący wykład prof. Marka Kaczmarzyka o roli technologii w kulturze współpracy i wpływie cyfrowych narzędzi na nasze mózgi, rozwój społeczny i indywidualny dobrostan. Kolejne wystąpienia i warsztaty poruszały tematykę stosowania sztucznej inteligencji, higieny informacyjnej, bezpieczeństwa w sieci oraz zrównoważonego korzystania z technologii w edukacji.

Nasza ekspertka Dominika Gaponiuk poprowadziła warsztaty „Twórz lekcje po swojemu – warsztaty z modułowymi e-podręcznikami i ZPE”. Zgłosili się na nie nauczyciele z różnych etapów edukacyjnych, gotowi do odkrycia, jak łatwo i szybko można tworzyć własne materiały dydaktyczne z pomocą modułowych e-podręczników i innych zasobów dostępnych na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej.

Uczestnicy poznali zasady pracy z modułami, sposoby ich łączenia i modyfikowania oraz możliwości elastycznego dopasowania do potrzeb klas o zróżnicowanym poziomie i stylach uczenia się.

Atmosfera była bardzo praktyczna i wspierająca. Nauczyciele docenili intuicyjność narzędzi, realną oszczędność czasu oraz łatwość wykorzystania e-podręczników w codziennej pracy. Wielu z nich deklarowało, że już następnego dnia przetestuje poznane rozwiązania w swoich klasach.

Kulminacyjnym punktem konferencji był panel dyskusyjny „Czy cyfrowo może być zdrowo?”. Wzięli w nim udział eksperci z różnych obszarów edukacji. ORE reprezentował dr Adam Gogacz, ekspert w naszym projekcie.

W swoim wystąpieniu dr Gogacz zwrócił uwagę na znaczenie konstruktywizmu w edukacji – podejścia, w którym uczniowie samodzielnie budują wiedzę, a nauczyciel staje się przewodnikiem i projektantem środowiska uczenia się. Podkreślił, że technologia może wspierać ten proces, ale tylko wtedy, gdy jest wykorzystywana świadomie – jako narzędzie, nie cel sam w sobie.

Modułowe e‑podręczniki zostały zaprezentowane jako przykład takiego właśnie podejścia – elastycznego, dostosowanego do potrzeb klasy, wspierającego autonomię nauczyciela i zaangażowanie ucznia. Dyskusja dotyczyła też kwestii zdrowia psychicznego, przeciążenia cyfrowego i konieczności edukacji medialnej zarówno wśród uczniów, jak i dorosłych.

Z uczestnikami konferencji spotkaliśmy się również na stoisku Ośrodka Rozwoju Edukacji, które cieszyło się dużym zainteresowaniem przez cały dzień. To właśnie tam nauczyciele, dyrektorzy i edukatorzy mieli okazję nie tylko zobaczyć w praktyce, jak działają Zintegrowana Platforma Edukacyjna i modułowe e-podręczniki, lecz także poznać szeroką ofertę ORE.

Na miejscu obecni byli eksperci Dominika Gaponiuk i Adam Gogacz, a także kierowniczka projektu Katarzyna Martynowska. Stoisko stało się przestrzenią do wielu inspirujących rozmów z osobami, które na co dzień pracują w szkołach i aktywnie poszukują nowoczesnych, cyfrowych rozwiązań w edukacji. Wymiana doświadczeń, pytania, konkretne potrzeby – to wszystko pokazało, jak niezbędne są narzędzia takie jak modułowe e-materiały oraz wsparcie merytoryczne, które oferuje ORE.

Na konferencji „Cyfrowo, bezpiecznie i zdrowo” przekonaliśmy się po raz kolejny, że nauczyciele szukają nie tylko narzędzi technologicznych, ale przede wszystkim wartościowych rozwiązań – takich, które wspierają rozwój ucznia, ułatwiają pracę i pozwalają zachować balans w coraz bardziej cyfrowej rzeczywistości.

Cieszymy się, że mogliśmy być częścią tego wydarzenia i pokazać, jak modułowe e‑podręczniki wpisują się w ideę nowoczesnej, dostępnej i mądrej edukacji.

#FunduszeEuropejskie #FunduszeUE

Jak szkoły mogą przygotować uczniów na wyzwania związane z zieloną transformacją? Jakie narzędzia i innowacje dydaktyczne wspierają edukację klimatyczną w praktyce szkolnej? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań szukali uczestnicy międzynarodowej konferencji dla dyrektorów i nauczycieli „Edukacja klimatyczna i przyrodnicza – szkoła w harmonii z naturą”, która odbyła się 30 września br. w Bogdańcu. Wzięła w niej udział dr Lena Tkaczyk – ekspertka w projekcie ORE „Pilotażowe wdrożenie modułowych e-podręczników oraz opracowanie założeń do zaawansowanych technologicznie e-materiałów wspierających nowoczesne metody nauczania i uczenia się”, aby promować rolę nowoczesnych materiałów edukacyjnych w kształtowaniu świadomości ekologicznej młodego pokolenia.

Celem konferencji było budowanie wspólnej wizji szkoły, która nie tylko uczy o klimacie, lecz także działa w duchu odpowiedzialności za środowisko – lokalnie i globalnie. W programie znalazły się inspirujące prelekcje, panele dyskusyjne, prezentacje dobrych praktyk, a także praktyczne warsztaty i wystawy.

Jednym z punktów programu był panel dyskusyjny „Edukacja klimatyczna i przyrodnicza w województwie lubuskim”, w którym uczestniczyła dr Lena Tkaczyk. W trakcie debaty ekspertka ORE dzieliła się doświadczeniami związanymi z tworzeniem modułowych e-podręczników na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej, które wspierają nauczycieli w realizacji projektów klimatyczno-środowiskowych. Podkreśliła, że nowoczesne e-materiały, dostosowane do potrzeb uczniów i nauczycieli, pozwalają wdrażać interdyscyplinarne podejście do edukacji klimatycznej – zarówno w ramach lekcji przyrody, biologii, geografii, jak i przedmiotów humanistycznych. Te pomoce nie tylko przekazują wiedzę, ale przede wszystkim pozwalają kształtować w uczniach odpowiednie postawy: krytyczne myślenie, odpowiedzialność i sprawczość. Ponadto pomagają uczniom zrozumieć, że ich codzienne decyzje mają znaczenie dla przyszłości planety.

Konferencja była również okazją do wymiany doświadczeń między sektorem edukacji, administracją publiczną, nauką i biznesem.

#FunduszeEuropejskie #FunduszeUE