Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie – będący symbolicznym pomnikiem – został odsłonięty 2 listopada 1925 r. pod kolumnadą Pałacu Saskiego. Zostały w nim złożone szczątki bezimiennego żołnierza sprowadzone z Cmentarza Obrońców Lwowa. Wyboru trumny z ciałem żołnierza dokonała Jadwiga Zarugiewiczowa, matka Konstantego Zarugiewicza (oddział Orląt Lwowskich), który poległ w bitwie pod Zadwórzem.
Autorem projektu Grobu był artysta rzeźbiarz Stanisław Kazimierz Ostrowski. W uroczystości uczestniczyli m.in.: Prezydent RP Stanisław Wojciechowski, Marszałek Polski Józef Piłsudski i minister spraw wojskowych gen. Władysław Sikorski.
Idea oddawania hołdu poległym w bitwach nieznanym żołnierzom narodziła się po zakończeniu I wojny światowej we Francji. Tam też, w 1920 r. w Paryżu, powstał pierwszy w świecie Grób Nieznanego Żołnierza. Ten warszawski był drugim takim pomnikiem w Polsce – pierwszy powstał pół roku wcześniej w Łodzi, również według projektu Stanisława Kazimierza Ostrowskiego.
W czasie II wojny światowej, w wyniku wysadzenia Pałacu Saskiego w 1944 r., Grób Nieznanego Żołnierza został przysypany gruzem. Na szczęście zachowała się otaczająca go kolumnada. Po zakończeniu wojny pomnik został odrestaurowany, po czym 8 maja 1946 r. ponownie go odsłonięto. W roku 1989 przywrócono na pomniku przedwojenne tablice i złożono do Grobu urny z ziemią z mogił katyńskich. Dwusetna rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja w 1991 r. stała się okazją do odsłonięcia 14 nowych tablic przedstawiających miejsca bitew z lat 972–1683, 1768–1921, 1939–1945, zaś 15 sierpnia 2016 r. Prezydent RP Andrzej Duda odsłonił tablicę poświęconą Żołnierzom Wyklętym. Obecnie na filarach Grobu Nieznanego Żołnierza znajduje się 19 tablic.
Żołnierze z Batalionu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego pełnią przy Grobie Nieznanego Żołnierza całonocne warty. Podczas uroczystości państwowych przedstawiciele władz, instytucji państwowych, organizacji społecznych oraz dyplomaci składają przed nim wieńce. Odbywa się także uroczysta zmiana wart. Znaczenie Grobu Nieznanego Żołnierza podkreśla wprowadzony w protokole dyplomatycznym obowiązek odwiedzenia go przez delegacje zagraniczne.
Autor: Stanisław Zubek
Fotografia: epodreczniki.pl
