W drodze do przywództwa edukacyjnego. Wybór materiałów z projektu.
Wybór i opracowanie: Alicja Kapcia, Małgorzata Wojnarowska.
„Szybkie tempo zmian technologicznych i społecznych wymaga od kadry zarządzającej nowego spojrzenia na kulturę organizacyjną szkoły/placówki jako organizacji uczącej się. Publikacja, bazując przede wszystkim na materiałach wypracowanych w ramach projektu Przywództwo i zarządzanie w oświacie – system kształcenia i doskonalenia dyrektorów szkół/placówek jest uzupełniona o inne opracowania, krótkie komentarze dotyczące możliwości wykorzystania poszczególnych tekstów i ćwiczeń. Materiały mogą służyć kadrze zarządzającej i szkolnym liderom do samokształcenia, refleksji nad własną drogą zawodową i rozwijania umiejętności przywódczych. Wiele z nich dyrektor może także wykorzystywać do doskonalenia pracy zespołów nauczycielskich i członków rady pedagogicznej w swojej szkole/placówce – do wspólnego uczenia się, rozwiązywania problemów, dyskusji, rozmów coachingowych itp. Część tych materiałów ma charakter uniwersalny i mogą być przydatne każdemu nauczycielowi, któremu zależy na osobistym i zawodowym rozwoju.”
W drodze do przywództwa edukacyjnego
Marcin Popławski, Kontrola zarządcza w oświacie
„Kontrola zarządcza pojawiła się w miejsce znanej od kilku lat kontroli finansowej i została utożsamiona w JST i szkołach z kontrolą finansową lub kontrolą wewnętrzną. Pojęcie kontroli zarządczej zostało przyjęte do nowej Ustawy o finansach publicznych. W źródłowej literaturze na temat zarządzania (por. R. Anthony: 1965) kontrola zarządcza funkcjonuje jako termin management control lub management control systems (MCS) i jest definiowana jako proces zorientowany na weryfikowanie postępu w realizacji zaplanowanych celów, skuteczność i efektywność organizacji podczas szacowania zasobów, kosztów i dochodów.”
Stanisław Szelewa, Samorząd terytorialny a dyrektorzy szkół
„Celem głównym badań było określenie przedmiotu i właściwości kontaktów między samorządowymi organami prowadzącymi szkoły publiczne w ocenie obu stron. W szczególności badaniami została objęta następująca tematyka:
– autonomia dyrektora w zakresie dysponowania środkami finansowymi;
– ocena pracy dyrektora;
– sposób wyboru dyrektora szkoły;
– pensum dyrektora i kadry kierowniczej szkoły;
– systemy wynagradzania dyrektorów:
– komunikacja w relacji organ prowadzący-dyrektor szkoły:
– udział dyrektorów szkół w procesie podejmowania decyzji dotyczących polityki oświatowej samorządu.”
Raport: Samorząd terytorialny a dyrektorzy szkół
Beata Ciężka, Planowanie ewaluacji wewnętrznej w szkole (placówce) wraz z przykładami projektów ewaluacji
„Ewaluacja wewnętrzna w szkole (placówce) powinna być elementem codziennej praktyki szkolnej i dostarczać informacji, które pomogą dyrektorowi i nauczycielom podejmować słuszne i uzasadnione decyzje odnośnie do swojej pracy oraz działalności całej placówki”.
Jacek Jagielski, Ekspertyza prawna dot. niektórych problemów nadzoru pedagogicznego, a w szczególności relacji tego nadzoru z innymi postaciami nadzoru oraz form sprawowania nadzoru pedagogicznego
„Przedmiotem ekspertyzy jest problematyka nadzoru pedagogicznego generalnie zasygnalizowana w tytule, a bardziej precyzyjnie przedstawiona do rozważenia w postaci następujących zagadnień:
1. Analiza zależności między nadzorem pedagogicznym sprawowanym przez organ nadzoru pedagogicznego a nadzorem w rozumieniu prawa administracyjnego;
2. Analiza zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Kuratora Oświaty jako organu nadzoru pedagogicznego;
3. Wskazanie odpowiedzi na pytania:
a) kto może sprawować nadzór pedagogiczny?
b) czy nadzór pedagogiczny może sprawować jednostka państwowa nie wchodząca w skład administracji rządowej?
c) czy jednostka, o której mowa w pkt b może wykonywać kompetencje władcze wobec szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego (a także wobec jednostki samorządu terytorialnego jako organu prowadzącego tę szkołę – vide art. 78n ust. 2, art. 78o ust. 1 projektu zmian w ustawie „systemie oświaty”)”.
Ekspertyza prawna dot. niektórych problemów nadzoru pedagogicznego, a w szczególności relacji tego nadzoru z innymi postaciami nadzoru oraz form sprawowania nadzoru pedagogicznego
Henryk Mizerek, Ewaluacja w szkole. Od czego zacząć?
„Zbudowanie efektywnie działającego systemu „wewnętrznej” ewaluacji działalności własnej placówki to zadanie, przed którym staje obecnie każdy dyrektor szkoły. Jego realizacja wymagać będzie dużego wysiłku intelektualnego i organizacyjnego.
Trzeba będzie również pokonać istniejącą barierę mentalną, która powoduje, iż samo brzmienie słowa ewaluacja wywołuje u wielu ludzi przedziwne reakcje obronne – z somatycznymi włącznie. Niemniej, po spełnieniu kilku warunków, zadanie nie jest wcale tak trudne, jak by się mogło w pierwszej chwili wydawać. Diabeł nie jest tak straszny, jak go (tu i owdzie) malują.”
Stefan Wlazło, Ewaluacja – świat wewnętrznych wartości szkoły
„Ustalmy naszą koncepcję pedagogicznego oddziaływania na naszych uczniów, określmy, jakie są marzenia o naszych absolwentach, i uczyńmy z naszej koncepcji rodzaj „filtru” wobec wymagań. Istotne są ustalenia, w których wymaganiach chcemy być bardzo dobrzy, a może nawet świetni, a w których wystarczy nam poziom podstawowy. Przyzwoite działania w wyselekcjonowanych przez nas wymaganiach będą mocną podstawą do tworzenia naszej tradycji działania edukacyjnego szkoły, tradycji rozpoznawanej i uznanej przez naszych uczniów, ich rodziców i całe środowisko.”
Marzena Kędra, Włączanie rodziców w edukację dzieci.
„Rodzice posiadają bardzo szerokie kompetencje, a także ustawową odrębność i niezależność od dyrekcji oraz grona pedagogicznego. Możliwości rodziców zostały tak określone, aby wzmocnić ich pozycję w polskiej szkole i potraktować tę grupę jako partnera
w rozwiązywaniu problemów.”
Ewa Puchała, Szkoła jako wspólnota osób.
„W zrozumieniu życia, w jakie chcielibyśmy wprowadzić dzieci nam powierzone, mogą pomóc takie lub inne teorie. Ale refleksja musi być własna, bo przecież chodzi o wychowanie, jakie sami realizujemy. Pytanie, jak mamy traktować powierzone nam dzieci, jest punktem wyjścia do naszych analiz. Odpowiedź każdy musi sobie sam uświadomić, aby jego wychowawcze bycie z dzieckiem było jego własnym ustosunkowaniem się do dziecka, a nie realizowaniem cudzego programu. Kontakty z innymi, zwłaszcza te nasycone intencjami wychowawczymi, są osobistymi kontaktami osób i nie mogą być ograniczone do pełnienia pewnych ról czy funkcji.
Nie będziemy więc skłaniać nikogo do tego, aby zrezygnował ze swego rozumu i woli i przestawił się na kierowanie uczniami wedle czyichś instrukcji. Ktoś taki byłby dla uczniów rzecznikiem obcych wymagań – instruktorem, zwierzchnikiem, ale nie kimś, kto w bycie z nimi angażuje się osobiście. Pragniemy podkreślić, że każdy z nauczycieli jest odpowiedzialny za swoje relacje z uczniami, własny rozwój, realizowany system wartości i cele wychowawcze”.
.png)
red. G. Mazurkiewicz, A. Gocłowska, Jakość edukacji. Dane i wnioski z ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w latach 2012- 2013.
„Wybór danych, które zostały poddane analizie i stanowią podstawę wnioskowania o poziomie spełniania danego wymagania w badanym zakresie, jest autonomiczną decyzją autorów tych analiz. Niemniej spełniają one część założonych celów w modernizowanym systemie nadzoru pedagogicznego. Dostarczają bowiem informacji o systemie oświaty ułatwiających prowadzenie polityki edukacyjnej w Polsce zarówno na poziomie lokalnym, regionalnym, jak i krajowym, a przez sformułowane wnioski i przykłady dobrej praktyki mogą z powodzeniem służyć wspomaganiu szkół w osiąganiu najwyższej jakości ich pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej”.
Danuta Grzonkowska, Jolanta Misztal, Jolanta Wieczorek-Wilińska, Zbigniew Żuchowski, Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego na II, III, IV etapie edukacyjnym.
„Prezentowana publikacja stanowi odpowiedź na potrzeby współczesnych szkół. Reforma programowa systemu edukacji wyznaczyła nauczycielowi i szkole nowe zadania. Okazała się zmianą, która wymaga modyfikacji działań pedagogicznych. Zarówno Ustawa o systemie oświaty, jak i Rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego jednoznacznie wskazują, iż podstawowym obowiązkiem nauczyciela jest wdrażanie podstawy programowej, a co za tym idzie – monitorowanie własnych działań w tym zakresie. Przekonanie to stało się dla nas inspiracją do opracowania niniejszego poradnika.
Celem poradnika jest wsparcie nauczycieli i dyrektorów w procesie monitorowania wdrażania podstawy programowej. Staraliśmy się wskazać aspekty prawne, istotę i rolę monitorowania w systemie edukacji. Przyjrzeliśmy się rożnym aspektom monitorowania realizacji podstawy programowej, przede wszystkim z perspektywy rozwoju ucznia. Proponujemy także rozwiązania organizacyjne procesu monitowania. Podjęliśmy próbę wskazania źródeł informacji na temat realizacji podstawy programowej oraz proponujemy narzędzia monitorowania w przekonaniu, że staną się one inspiracją dla nauczycieli i dyrektorów do tworzenia własnych propozycji. W poradniku zastanawiamy się również nad możliwością wykorzystania wyników monitorowania realizacji podstawy programowej w pracy nauczycieli i szkoły”.
Małgorzata Lipska, Monitorowanie podstawy programowej kształcenia ogólnego w praktyce szkolnej.
„Myślę, że od odpowiedzi na zasadnicze pytanie, dlaczego od pewnego czasu w edukacji pojawił nam się problem monitorowania podstawy programowej? Czy to kolejny wymóg biurokratyczny, który tylko utrudnia życie dyrektorom i nauczycielom? Czy raczej konieczność wymuszona wymaganiami administracji oświatowej? A może potrzeba refleksyjnego spojrzenia na proces dydaktyczny, który mimo autonomii w jego tworzeniu podlega ograniczeniom wyznaczonym podstawą programową?
A może tak nam nakazują nauczycielska logika i rozsądek?
Rozwiązania prezentowane w niniejszej publikacji powstały na bazie własnych doświadczeń nabytych podczas pracy nad materiałami metodycznymi dostosowanymi do podstawy programowej oraz jako efekt pracy edukatorskiej z radami pedagogicznymi oraz dyrektorami szkół na terenie całego kraju”.
Monitorowanie podstawy programowej kształcenia ogólnego w praktyce szkolnej
Oprac.: Zespół Projektu
